Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικών για την αποτελεσματική χρήση της τέχνης και του πολιτισμού σε εκπαιδευτικά πλαίσια

ΣΚΟΠΟΣ

Ο οδηγός για εκπαιδευτικούς (με ονομασία Be Creative! Εγχειρίδιο) αποτελείται από μία Εργαλειοθήκη για την Ανάπτυξη Ικανοτήτων που θα καθορίσει τη μεθοδολογία και τις κατευθυντήριες γραμμές για να εξοπλίσει τους εκπαιδευτικούς (Εκπαίδευση των Εκπαιδευτών) με τους απαραίτητους διδακτικούς πόρους για τη δημιουργία και τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών συνεδριών με τη χρήση της τέχνης και του πολιτισμού για την ενδυνάμωση των ευάλωτων ομάδων-στόχων (εκπαιδευόμενοι) ώστε να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές δεξιότητες.

Η Εργαλειοθήκη περιλαμβάνει όλους τους διδακτικούς και μαθησιακούς πόρους που απαιτούνται για την ανάπτυξη του περιεχομένου των μαθημάτων, τη δημιουργία εκπαιδευτικών συνεδριών, και τη διεξαγωγή των μαθημάτων στις καθορισμένες ομάδες-στόχους. Περιλαμβάνει φυλλάδια, ασκήσεις, ψηφιακά εργαλεία, εργαλεία αξιολόγησης, αναφορές και συνδέσμους προς πρόσθετους πόρους διδασκαλίας και μάθησης.

Οι πόροι διδασκαλίας και μάθησης έχουν ευρείες εφαρμογές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μία μεγάλη ποικιλία πλαισίων και σε διάφορες χώρες για να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς ενηλίκων να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις ψηφιακές (Π3 – Χαρτοφυλάκιο) και τις διδακτικές τους ικανότητες για την υποστήριξη της παροχής μαθημάτων σε ευάλωτους ενήλικες. Στο σύνολό του, το μάθημα θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό και για εκπαιδευτές ενηλίκων που δεν έχουν εκπαιδευτεί ως εκπαιδευτικοί και μπορεί να μην έχουν υπόβαθρο στην εκπαίδευση ή στους συγκεκριμένους τομείς που καλύπτονται από το έργο. Το υλικό της Εργαλειοθήκης και η τελική κατάρτιση σε μικτές συνεδρίες θα μπορούσαν να αναπαραχθούν σε διαφορετικά εκπαιδευτικά πλαίσια, τυπικά και μη τυπικά, και σε διαφορετικές χώρες, και ενδέχεται να χρειαστεί κάποια προσαρμογή για να ταιριάξουν στην τοπική κατάσταση.

ΣΤΟΧΟΙ 

Το Be creative! Εγχειρίδιο στοχεύει στην παροχή εμπεριστατωμένων πληροφοριών σχετικά με βασικές έννοιες, ορισμούς και καινοτόμες μεθοδολογικές προσεγγίσεις για τη χρήση της ΤΕΧΝΗΣ & του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ με θετικούς και διαλογικούς τρόπους στην τάξη, αλλά και σε μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα μάθησης.

Το εγχειρίδιο είναι ένας οδηγός για εκπαιδευτικούς που εξηγεί, μεταξύ άλλων, πώς η Εργαλειοθήκη Κατάρτισης (Π1) και οι πόροι της μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για να βοηθήσουν στην υλοποίηση ενός συνεκτικού προγράμματος, και περιλαμβάνει στρατηγικές και συμβουλές αξιολόγησης.

Το Εγχειρίδιο παρέχει μία εικόνα των θεμάτων που περιλαμβάνει:

• Θεωρητική εισαγωγή, προσεγγίσεις και γενικές έννοιες σχετικά με την ένταξη και ενσωμάτωση ευάλωτων ενηλίκων με τη χρήση δραστηριοτήτων και τεχνικών Τέχνης και Πολιτισμού
• Εννοιολογική γνώση και μεθοδολογική υποστήριξη για εκπαιδευτικούς
• Καλές πρακτικές, επιτυχημένες και εμπνευσμένες εμπειρίες
• Μαρτυρίες χρηστών (εκπαιδευτικών) και δικαιούχων (εκπαιδευομένων) της κατάρτισης κατά τη διάρκεια του πιλοτικού σταδίου
• Χρήσιμες πληροφορίες, πρόσθετες πηγές για ανάγνωση, και συστάσεις

1.1 Εισαγωγή

Εδώ και πολλά χρόνια, έχει επισημανθεί σε πολλά ευρωπαϊκά εδάφη ό,τι η τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν εργαλεία που ενθαρρύνουν την άσκηση της ιδιότητας του πολίτη και τη συμβίωση (αρμονική συνύπαρξη).

Η εμπειρία της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής δημιουργίας δίνει τη δυνατότητα σε νέους και ενήλικες να αναπτύξουν χρήσιμες και απαραίτητες εγκάρσιες δεξιότητες και ικανότητες για να βρουν τη θέση τους στην κοινωνία, να βελτιώσουν τη σχέση τους με τον κόσμο γύρω τους, και να κινητοποιήσουν τη δύναμή τους να δράσουν. Με βάση την εμπειρία που αποκτάται από εργαστήρια, εκδρομές, και καλλιτεχνικά και πολιτιστικά έργα, κάθε άτομο μπορεί στη συνέχεια να μεταφέρει τις δεξιότητες και τις ικανότητές του σε άλλες καταστάσεις ζωής.

1.2 Θεωρητικό υπόβαθρο και ορισμοί

Το εγχειρίδιο εστιάζει στην ανάπτυξη των εγκάρσιων δεξιοτήτων των νέων και των ενηλίκων. Τα άτομα αυτά μπορεί να ανήκουν σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης, σε μία ομάδα σε μία διαδικασία κοινωνικής ένταξης, κ.λπ.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα θέματα για τα οποία συζητάμε προκειμένου να αποκτήσουμε μία καλύτερη κατανόηση.
Επομένως, προτείνουμε έναν απλό και προσιτό ορισμό ορισμένων εννοιών:

Η μη τυπική εκπαίδευση είναι «(…) εθελοντική, προσβάσιμη σε όλους – είναι μία οργανωμένη διαδικασία με εκπαιδευτικό στόχο – είναι συμμετοχική και μαθητοκεντρική – στοχεύει στην απόκτηση δεξιοτήτων ζωής και ενεργού πολιτειότητας – βασίζεται στην ατομική και ομαδική μάθηση, στο πλαίσιο μίας ευρύτερα συλλογικής προσέγγισης – είναι βασισμένη στη δράση και την εμπειρία, με αφετηρία τις ανάγκες των συμμετεχόντων» (Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης).

Η άτυπη εκπαίδευση «(…) αναφέρεται σε μία διαδικασία διά βίου μάθησης, με την οποία κάθε άτομο αποκτά στάσεις, αξίες, δεξιότητες και γνώσεις από τις εκπαιδευτικές επιρροές και τους πόρους του δικού του περιβάλλοντος και από την καθημερινή του εμπειρία».
Η άτυπη εκπαίδευση αναφέρεται στη μάθηση που προκύπτει από δραστηριότητες που σχετίζονται με τις καθημερινές εμπειρίες της ζωής, την εργασία, την οικογένεια, ή τον ελεύθερο χρόνο. «(…) Η μη τυπική μάθηση συνήθως συμβαίνει σε κοινοτικά πλαίσια: μαθήματα κολύμβησης για μικρά παιδιά, αθλητικοί σύλλογοι διαφόρων ειδών για όλες τις ηλικίες, ομάδες ανάγνωσης, ομάδες συζήτησης, ερασιτεχνικές χορωδίες και ορχήστρες, κ.λπ.» (Πηγή: Συμβούλιο της Ευρώπης).

Η λαϊκή εκπαίδευση συμβάλλει στον συνεχή μετασχηματισμό της κοινωνίας, βοηθώντας στην οικοδόμηση εκπαιδευτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών εναλλακτικών λύσεων, στις οποίες τα άτομα είναι συν-συγγραφείς του μέλλοντος τους. Οι θεμελιώδεις αξίες που υπερασπίζεται και που στηρίζουν τη δράση της είναι η χειραφέτηση, η συνεργασία, η αλληλεγγύη και η δικαιοσύνη. Λειτουργεί, σε μία προοπτική πειραματισμού και αντιπαράθεσης των απόψεων κάθε πολίτη, για την τροποποίηση των κοινωνικών σχέσεων, παρεμβαίνοντας στις αναπαραστάσεις, τις πεποιθήσεις και τις απόψεις. Στόχος της είναι να εδραιώσει στην πράξη την ισότιμη συμμετοχή κάθε ατόμου σε μία συνεχή δημοκρατία που είναι προϊόν μίας πλούσιας και διαφοροποιημένης ζωής στην κοινωνία. (Πηγή: CNAJEP Charter)

Οι εγκάρσιες δεξιότητες και ικανότητες (TSCs) «(…) είναι μαθημένες και αποδεδειγμένες ικανότητες, οι οποίες θεωρούνται συνήθως απαραίτητες ή πολύτιμες για την αποτελεσματική δράση σε σχεδόν κάθε είδους εργασιακή, μαθησιακή ή βιοτική δραστηριότητα. Είναι «εγκάρσιες» επειδή δεν σχετίζονται αποκλειστικά με κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο (εργασία, επάγγελμα, ακαδημαϊκό κλάδο, πολιτική ή κοινοτική δέσμευση, επαγγελματικό τομέα, ομάδα επαγγελματικών τομέων, κ.λπ.)» (Πηγή: ESCO).

Ενδυνάμωση και χειραφέτηση: «Να ορίσουμε την ενδυνάμωση ως μία διαδικασία απόκτησης ελέγχου. Είναι μία διαδικασία που οδηγεί σε ένα αποτέλεσμα. Είναι μία διαδικασία απόκτησης ελέγχου σε ό,τι είναι σημαντικό για ένα άτομο, τους αγαπημένους του ανθρώπους, ή την κοινότητα με την οποία ταυτίζεται. Είναι λοιπόν η δυνατότητα να μπορεί κανείς να ρυθμίζει τα στοιχεία της ζωής του. Συγκεκριμένα, είναι η ικανότητα να επηρεάζουμε ή να ρυθμίζουμε τα γεγονότα της καθημερινής ζωής που έχουν ιδιαίτερη σημασία για εμάς» (Πηγή: Yann Le Bossé).

Ανάπτυξη της ικανότητας να έχει κανείς επαφή με τον κόσμο: να ξεπερνά τις προκαταλήψεις, να μετατοπίζει την ανάθεση ενός τόπου, να διευρύνει την κατανόηση του κόσμου και των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων – να δρα και να πειραματίζεται – και να συμμετέχει σε μία διαδικασία προβληματισμού.

1.3 Μεθοδολογία και προσεγγίσεις για τη διδασκαλία του θέματος

Το εγχειρίδιο που προτείνουμε είναι ένα εργαλείο για την υποστήριξη της απόκτησης και της ανάπτυξης των εγκάρσιων δεξιοτήτων και ικανοτήτων (TSCs) κατά τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων τέχνης και πολιτισμού.

Η προσέγγισή μας είναι σύμφωνη με την τρέχουσα τάση της «ενεργητικής» παιδαγωγικής, δηλαδή των μεθόδων που προτείνουν να τεθεί ο συμμετέχων στο επίκεντρο της μάθησής του:

• Ο συμμετέχων αναπτύσσει δεξιότητες κάνοντας. Είναι μία διαδικασία μάθησης μέσω εμπειρίας. Κάνοντας, επιλύοντας ένα πρόβλημα, δρώντας για την εκτέλεση ενός έργου, και εξετάζοντας αυτό που έγινε (Πηγή: J. Dewey).
• Ο συμμετέχων αναπτύσσει δεξιότητες δρώντας … με τον εαυτό του ή με άλλους.

Με τον εαυτό του: βρίσκεται αντιμέτωπος με τις ικανότητες και τους πόρους του για την επίλυση μίας κατάστασης. Πρόκειται επίσης για την ανάπτυξη ενός τρόπου δράσης, την προσπάθεια, την τόλμη, την πιθανότητα να κάνει ένα λάθος και να ενθαρρυνθεί να ξεκινήσει ξανά.
Με άλλους: βρίσκεται σε συνεργατική μάθηση, (κοινωνικό-κονστρουκτιβιστικό ρεύμα), η ανάπτυξη των ικανοτήτων πραγματοποιείται μέσω των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που είναι απαραίτητες για την επίτευξη της δραστηριότητας.

Η ιδιαιτερότητα του εγχειριδίου μας είναι ό,τι βασίζεται μόνο σε σενάρια, ασκήσεις και παιχνίδια με διαφορετικά προβλήματα προς επίλυση. Όλα τα προβλήματα έχουν μία καλλιτεχνική διάσταση, όπως η υποκριτική, οι πλαστικές τέχνες, η ζωγραφική, τα podcasts, ή ο κινηματογράφος και το βίντεο.

Δεν είναι απαραίτητο να έχετε οποιεσδήποτε γνώσεις και δεξιότητες. Η προσέγγιση σας επιτρέπει να βιώσετε, να αναζητήσετε πληροφορίες, να οικειοποιηθείτε τις γνώσεις μίας εργασίας.

Κάθε κατάσταση μας καλεί να αναλογιστούμε τι κάνουμε και πώς το κάνουμε, τι έγινε ατομικά ή ως μέρος μίας ομάδας. Αυτή η προσέγγιση προβληματισμού είναι σημαντική γιατί βοηθάει στο νόημα της άσκησης και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων.

Μεθοδολογία:

Είναι δυνατοί διάφοροι τρόποι:

1- Εάν ο χρόνος συμμετοχής των ατόμων το επιτρέπει: αρκετές εβδομάδες, ή αρκετούς μήνες, σε μία διαδικασία επαγγελματικής κατάρτισης, στο πλαίσιο μίας υπηρεσίας του πολίτη, της υλοποίησης ενός κοινού έργου – ο εβδομαδιαίος χρόνος μπορεί να διατεθεί για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, εν όλω ή εν μέρει, με τάξη ή χωρίς τάξη.

2- Εάν ο χρόνος συμμετοχής, ή παρουσίας, των ατόμων εντός του οργανισμού είναι περιορισμένος:

• Η όλη διαδικασία μπορεί να παρουσιαστεί και οι συμμετέχοντες να προσδιορίσουν ποιες εγκάρσιες δεξιότητες και ικανότητες (TSCs) θέλουν να επιτύχουν.
• Ο εκπαιδευτής προβαίνει σε τεκμηριωμένη επιλογή των TSCs που θα προταθούν, εφόσον έχει εντοπίσει και καθορίσει τις TSCs που πρέπει να επεξεργαστούν κατά προτεραιότητα.
• Ο εκπαιδευτής επιλέγει τις TSCs τυχαία ανάλογα με τις προτεινόμενες καλλιτεχνικές εκφράσεις.

1.4 Συμβουλές και συστάσεις για εκπαιδευτικούς/χρήστες

1- Προκειμένου να συντονιστεί καλύτερα το εργαστήριο, είναι σημαντικό ο εκπαιδευτής να αφιερώσει χρόνο για να δοκιμάσει τη δομή, τις δραστηριότητες, κ.λπ., εκ των προτέρων. Αυτό του επιτρέπει να προβλέψει τυχόν δυσκολίες ή εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι συμμετέχοντες (διαχείριση του χρόνου, κατανόηση των οδηγιών, υποστήριξη, χώρος για την εκτέλεση, κ.λπ.).

2- Κρατήστε αρχείο των επιτευγμάτων, και των ομαδικών και ατομικών φύλλων αξιολόγησης: στο τέλος του μαθήματος, θα μπορούσε να δοθεί στους συμμετέχοντες ένα φυλλάδιο ή ένα βιβλιαράκι με τα TSCs που εξετάστηκαν, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής του περιεχομένου και των δεικτών.

3- Ενθαρρύνετε και βοηθήστε τους συμμετέχοντες να χρησιμοποιούν χαρτοφυλάκια για να παρακολουθούν τα επιτεύγματα και την πρόοδό τους.

1.5 Πηγές

• Culture Health And Wellbeing Alliance. (2020, July). How creativity and culture are supporting shielding and vulnerable people at home during Covid-19. Retrieved from org.uk.
• Baljkas, I. (2021). Empowerment through art. Retrieved from diva-portal.org.
• (2019, June 23rd). How can arts empower, educate and change people for good?. Retrieved from nomadways.medium.com.
• M._Khalid.pdf (2021, November). Art as a Tool of Empowerment. Retrieved from theseus.fi.
• EuroHealthNet Magazine. (2022, July 5th). CultureForHealth – How art and culture are contributing to community-based approaches to health promotion and care throughout the life-course. Retrieved from eurohealthnet-magazine.eu.

2.1. Εισαγωγή

Οι κοινωνικές δεξιότητες ή οι εγκάρσιες δεξιότητες και ικανότητες (TSCs) αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, τόσο για την ένταξη στην αγορά εργασίας όσο και για την κοινωνική ενσωμάτωση. Οι σκληρές δεξιότητες παρέχουν λύσεις σε τεχνικά προβλήματα, αλλά οι κρίσεις δεν επιλύονται μόνο με τεχνικό τρόπο, αλλά και με προσαρμοστικό τρόπο, όπως αυτές που παρέχουν οι TSCs. Οι TSCs είναι ένα σύνολο κοινωνικών ικανοτήτων που επιτρέπουν στους ανθρώπους να σχετίζονται με τους ομότιμους τους. Παρόλο που συνδέονται στενά με την προσωπικότητα του ατόμου, μπορούν να βελτιωθούν και, παρά την άυλη φύση τους, εκτιμώνται ιδιαίτερα από τις επιχειρήσεις του σήμερα. Η εργασία είναι επίσης ένα εργαλείο για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, η βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων αυξάνει τις πιθανότητες εύρεσης εργασίας, οπότε η εκπαίδευση ενηλίκων στις κοινωνικές δεξιότητες αποτελεί σημαντική πτυχή της προσπάθειας μείωσης του κινδύνου κοινωνικού αποκλεισμού και της ευαλωτότητας.

2.2. Θεωρητικό υπόβαθρο και ορισμοί

Ένα ευάλωτο άτομο είναι εκείνο που έχει αποδυναμωμένο προσωπικό, οικογενειακό ή σχεσιακό και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον και, επομένως, βρίσκεται σε μία κατάσταση κινδύνου που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία διαδικασία κοινωνικού αποκλεισμού. Το επίπεδο κινδύνου θα είναι υψηλότερο ή χαμηλότερο ανάλογα με το βαθμό επιδείνωσης του περιβάλλοντός του.

Κίνδυνος κοινωνικού αποκλεισμού: ο ορισμός του κινδύνου κοινωνικού αποκλεισμού προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με αυτόν, τα άτομα διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού όταν συμβαίνουν οι ακόλουθες 3 περιπτώσεις:

1. Όταν δεν επιτυγχάνεται το 60% του κατώτατου μισθού της χώρας, ακόμη και όταν λαμβάνουν κρατική στήριξη.
2. Όταν υπάρχει μακροχρόνια ανεργία σε μεγάλο μέρος της οικογένειας. Αυτό είναι το 20% των ημερών εργασίας των ενηλίκων που ζουν σε αυτό το σπίτι (μεταξύ 19 και 59 ετών).
3. Όταν τα άτομα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε περισσότερα από 4 από αυτά τα 9 σημεία:
   1. Πληρωμή ενοικίου ή λογαριασμών κοινής ωφέλειας
   2. Επαρκής θέρμανση
   3. Μη δυνατότητα κάλυψης απροσδόκητων δαπανών
   4. Να τρώνε κρέας, ψάρι ή πρωτεΐνη κάθε 2 ημέρες
   5. Διακοπές μίας εβδομάδας μακριά από το σπίτι
   6. Ένα αυτοκίνητο
   7. Ένα πλυντήριο ρούχων
   8. Μία τηλεόραση
   9. Ένα τηλέφωνο

Κοινωνική ενσωμάτωση: Μπορούμε να ορίσουμε την κοινωνική ενσωμάτωση ως μία διαδικασία που ανταποκρίνεται στην ικανοποίηση αιτημάτων, αναγκών και συμφερόντων, με βάση την προώθηση των εμπλεκόμενων ατόμων, ενδυναμώνοντας τη συμμετοχή τους, έτσι ώστε να γίνουν πρωταγωνιστές της δικής τους ιστορίας ζωής. Η κοινωνική ενσωμάτωση ενισχύει την προσωπική αυτοεκτίμηση και αυξάνει την ατομική ευημερία όσων αλληλεπιδρούν με άλλους. Η οικονομική αβεβαιότητα συνδέεται συχνά με τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Η ένταξη στην αγορά εργασίας είναι οι δράσεις που πραγματοποιούνται για την ένταξη, τη συνοδεία και την ενσωμάτωση στην αγορά εργασίας των ομάδων ατόμων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ρυθμιστική πρόσβαση στην απασχόληση. Επομένως, στόχος των μέτρων ένταξης στην αγορά εργασίας είναι τα άτομα που, λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης, κινδυνεύουν με κοινωνικό αποκλεισμό, να βρουν μία θέση εργασίας που να ανταποκρίνεται στις γνώσεις, τις ανάγκες, και τις δεξιότητές τους. Η εξασφάλιση της πλήρους ένταξής τους στην αγορά εργασίας είναι σημαντική, όχι μόνο για τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, αλλά και για την προσθήκη αξιών και γνώσεων που είναι εξίσου δυνητικές και ιδιαίτερες, και έτσι επιτυγχάνονται πιο ποικίλες και πλήρεις ομάδες και, επομένως, πιο δίκαιες και πιο ισότιμες κοινωνίες.

Οι εγκάρσιες δεξιότητες και ικανότητες (TSCs) είναι μαθημένες και αποδεδειγμένες ικανότητες που θεωρούνται συνήθως απαραίτητες ή πολύτιμες για την αποτελεσματική δράση σε σχεδόν κάθε είδους εργασιακή, μαθησιακή, ή βιοτική δραστηριότητα. Είναι «εγκάρσιες» επειδή δεν σχετίζονται με κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο (εργασία, επάγγελμα, ακαδημαϊκή ειδικότητα, ενασχόληση με τα κοινά ή την κοινότητα, επαγγελματικός τομέας, ομάδα επαγγελματικών τομέων, κ.λπ.).

Οι σκληρές δεξιότητες είναι οι τεχνικές δεξιότητες που διαθέτει ένας επαγγελματίας. Συνεπώς, είναι δεξιότητες που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής ή σε ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα και οι οποίες επιτρέπουν στον επαγγελματία να εκτελεί τη δουλειά του. Οι σκληρές δεξιότητες είναι εκείνες που μπορούν να διδαχθούν μέσω της κατάρτισης, να αξιολογηθούν και να αναγνωριστούν μέσω της πιστοποίησης ή της επαγγελματικής εμπειρίας. Μεταξύ των πιο χαρακτηριστικών σκληρών δεξιοτήτων είναι πολλές δεξιότητες που διδασκόμαστε στο σχολείο, όπως οι ξένες γλώσσες ή η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

2.3. Μεθοδολογία και προσεγγίσεις για τη διδασκαλία του θέματος

Υπάρχουν διαφορετικές μεθοδολογίες και προσεγγίσεις για τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων.

Λογική για θεωρητική και μεθοδολογική ανάπτυξη μίας στρατηγικής για τις κοινωνικές δεξιότητες από την αρχική εκπαίδευση

Αυτή η μεθοδολογία δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2016 στο επιστημονικό περιοδικό «ecociencia». Το άρθρο περιγράφει τα γενικά χαρακτηριστικά μίας στρατηγικής για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων σε μαθητές αρχικής διδασκαλίας. Οι κοινωνιολογικές θεωρίες αναδεικνύουν την επίδραση του περιβάλλοντος για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, ως ενισχυτή και παράγοντα ενεργοποίησης. Οι θεωρίες αυτές αναδεικνύουν την πολιτισμική και διαπροσωπική προσέγγιση της δημιουργικότητας και την αντιλαμβάνονται ως μία διαδικασία προσαρμογής του υγιούς ατόμου στο περιβάλλον. Τονίζουν τον ρόλο της οικογένειας και του σχολείου. Η προτεινόμενη στρατηγική απαιτεί από τον εκπαιδευτικό να αποτελεί δημιουργικό πρότυπο για τα παιδιά, τόσο ως προς τον τρόπο σκέψης όσο και ως προς τον τρόπο που λειτουργεί. Επίσης, να δείχνει στο παιδί το θέμα που το ενδιαφέρει και να συμμετέχει μαζί του, ώστε να το ενθαρρύνει να αναπτύξει τα δημιουργικά του ενδιαφέροντα.

Αρχές της στρατηγικής κατάρτισης για κοινωνικές δεξιότητες:

Μία αρχή συνδέεται με ένα σύστημα αξιών που ισχύει σε μία κοινότητα – στην περίπτωση της έρευνας αυτού του άρθρου, το σύστημα αξιών ήταν αυτό της ίδιας της εκπαιδευτικής κοινότητας, όπου αντικατοπτρίζονται οι δεξιότητες που πρέπει να επιτευχθούν.

Μόλις το σχολείο καθορίσει τους στόχους:

Δέσμευση στην αποστολή και το όραμα του εκπαιδευτικού ιδρύματος. Η διαμόρφωση των δεξιοτήτων θα συνδέεται με τους στόχους του σχολείου, ανεξάρτητα από τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσουν οι διευθυντές και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου.

Μακροπρόθεσμος, μεσοπρόθεσμος, και βραχυπρόθεσμος προγραμματισμός. Η στρατηγική πρέπει να εξετάζει, στις διάφορες περιόδους, τις δεξιότητες που πρέπει να επιτευχθούν. Ο αυτοσχεδιασμός πρέπει να αποφεύγεται.

Αξιολόγηση και συνεχής βελτίωση. Αξιολογείται η κατάσταση όσον αφορά την απόκτηση των δεξιοτήτων και εισάγονται οι αλλαγές που απαιτεί η πραγματικότητα του μαθήματος.

Ένταξη. Οι δράσεις που καθορίζονται στη στρατηγική υποδεικνύουν έναν τρόπο δράσης για όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να ενσωματωθούν οι ακόλουθες δράσεις:

• Ανάπτυξη αρχικής διάγνωσης
• Μάθηση σε ομάδες. Στα σχέδια μαθήματος, θα ενσωματωθούν δραστηριότητες που συνδυάζουν το περιεχόμενο της τάξης με πτυχές που μαθαίνονται στο οικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον.
• Δημιουργία χαρτών γνώσης
• Ανάπτυξη συνεδριών για ανταλλαγή ιδεών
• Αξιολόγηση των κοινωνικών δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν μέσω της κατάρτισης. Στο τέλος κάθε περιόδου, θα αξιολογείται το επίπεδο των κοινωνικών δεξιοτήτων που επιτεύχθηκαν, οι οποίες επιλέχθηκαν σύμφωνα με την ανάλυση που έγινε.

Σε αυτή τη στρατηγική, η κατάρτιση των εκπαιδευτικών είναι απαραίτητη. Παρόλο που η στρατηγική αυτή έχει σχεδιαστεί για την αρχική εκπαίδευση των παιδιών, μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στην εκπαίδευση ενηλίκων.

Το μοντέλο Dreyfus

Το μοντέλο Dreyfus δημιουργήθηκε από τους αδελφούς Stuart και Hubert Dreyfus. Το μοντέλο Dreyfus για την απόκτηση δεξιοτήτων εξηγεί ό,τι οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από πέντε στάδια ανάπτυξης δεξιοτήτων: αρχάριος, προχωρημένος αρχάριος, ικανός, επιδέξιος, και ειδικός.

Πηγή: δημιουργήθηκε από συγγραφέα

Το μοντέλο απόκτησης δεξιοτήτων Dreyfus μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση του επιπέδου ικανότητας και ανάπτυξης δεξιοτήτων των ατόμων που μαθαίνουν κάτι νέο. Το μοντέλο δεν είναι καινούργιο, αλλά εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, και χρησιμοποιείται στην παιδαγωγική και για την αξιολόγηση του επιπέδου εξειδίκευσης ενός ατόμου. Σύμφωνα με τους αδελφούς Dreyfus, οι άνθρωποι μαθαίνουν από άμεσες οδηγίες και πρακτική εξάσκηση. Υποθέτουν ό,τι όσο περισσότερο εξασκείται κανείς ακολουθώντας κανόνες και διαδικασίες, τόσο πιο έμπειρος και ικανός γίνεται σε μία δουλειά ή ένα έργο. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς κάποιος αποκτά μεγαλύτερη εμπειρία, δεν βασίζεται πλέον σε κανόνες και διαδικασίες.

Στάδια:

• Αρχάριος: Σε αυτή τη φάση, το άτομο αναμένεται να μην έχει κανένα υπόβαθρο στον τομέα της γνώσης που πρόκειται να μάθει. Για το λόγο αυτό, είναι ζωτικής σημασίας να ακολουθεί τους κανόνες, τις τεχνικές, τις οδηγίες και τις διαδικασίες που παρέχονται. Σε αυτό το στάδιο, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες για να είναι δημιουργικό, επειδή δεν έχει καμία εμπειρία στον τομέα.
• Προχωρημένος αρχάριος: Ο προχωρημένος αρχάριος έχει ήδη δει και εξασκηθεί σε διάφορα παραδείγματα εφαρμογής της γνώσης. Αυτό του επιτρέπει να αντιμετωπίσει διαφορετικά σενάρια επειδή θα αναγνωρίζει τις εφαρμογές της γνώσης από προηγούμενες εμπειρίες, επιπλέον, αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να εκτελέσει μία εργασία ή δραστηριότητα που σχετίζεται με την εφαρμογή της γνώσης, ακολουθώντας τις οδηγίες που έχει λάβει.
• Ικανός: Για να γίνει ένα άτομο ικανό, αναμένεται να χρειαστεί περίπου 2 έως 3 χρόνια μελέτης και εξάσκησης στην εφαρμογή των γνώσεων. Σε αυτό το επίπεδο, το άτομο μπορεί να εργάζεται αποτελεσματικά, οργανωμένα, και με αυτοπεποίθηση με βάση προηγούμενες εμπειρίες. Έχει αίσθημα ευθύνης και σκέφτεται λύσεις επειδή γνωρίζει και έχει εφαρμόσει πολλούς κανόνες και διαδικασίες, ακόμη και διαφοροποιώντας τους, ανάλογα με το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται. Είναι επιλεκτικό στην επιλογή των κανόνων και των διαδικασιών που θα χρησιμοποιήσει για την επίλυση προβλημάτων.
• Επιδέξιος: Όταν ένα άτομο φτάσει σε αυτό το στάδιο, είναι ικανό και καταρτισμένο να κατανοήσει πέρα από την εφαρμογή της γνώσης. Ένα επιδέξιο άτομο γνωρίζει τα όρια της γνώσης που έχει μάθει και των εφαρμογών της. Είναι άτομα που μπορούν να μαθαίνουν από την εμπειρία των άλλων, να μαθαίνουν από τα λάθη τους και να βελτιώνονται συνεχώς. Ελέγχουν και δοκιμάζουν οτιδήποτε εφαρμόζουν τη γνώση, και γνωρίζουν πολύ καλά πού μπορεί και πού δεν μπορεί να εφαρμοστεί και πού μπορεί να αποτύχει.
• Ειδικός: Ο Ειδικός, ή εμπειρογνώμονας, δεν χρειάζεται πλέον συγκεκριμένους κανόνες, οδηγίες και διαδικασίες για να εκτελέσει μία εργασία. Λόγω της εκτεταμένης έκθεσης και εμπειρίας στον τομέα, ο Ειδικός εφαρμόζει ασυνείδητα τους κατάλληλους κανόνες και οδηγίες σε κάθε κατάσταση και πλαίσιο. Ο Εμπειρογνώμονας χρησιμοποιεί τη διαίσθηση του ως εργαλείο για την επίτευξη των πιο ουσιαστικών αποτελεσμάτων. Επιπλέον, αναζητά συνεχώς νέους και καλύτερους τρόπους εφαρμογής της γνώσης, δημιουργώντας ακόμη και δικές του μεθόδους εφαρμογής.

Σε όλη τη διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων, η δημιουργικότητα αναπτύσσεται καθώς οι μαθητές αποκτούν πιο στέρεες γνώσεις του αντικειμένου. Η προσέγγιση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διδασκαλία των κοινωνικών δεξιοτήτων, αλλά και στη διδασκαλία των σκληρών δεξιοτήτων, και με εγκάρσιο τρόπο θα βελτιώσει επίσης τις κοινωνικές δεξιότητες, όπως η δημιουργικότητα, η ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλιών, μεταξύ άλλων.

Το μοντέλο Abraham Maslow

Μπορούν να αναπτυχθούν τόσο κοινωνικές όσο και σκληρές δεξιότητες. Στην περίπτωση των σκληρών δεξιοτήτων το ζήτημα είναι προφανές – για παράδειγμα, αρκεί να διαβάσετε το εγχειρίδιο λειτουργίας ενός μηχανήματος ή μίας συσκευής για να τις αναπτύξετε σε έναν συγκεκριμένο τομέα – ενώ οι κοινωνικές δεξιότητες απαιτούν την προθυμία να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους.

Αυτό το μοντέλο για την απόκτηση δεξιοτήτων χωρίζεται σε τέσσερα στάδια:

• Ασυνείδητη ανικανότητα: Σε αυτό το στάδιο, ένα άτομο δεν έχει επίγνωση ή εμπειρία του τι πρέπει να κάνει. Είναι το στάδιο της «μακάριας άγνοιας». Μπορεί να συγκριθεί με την τύφλωση. Δεν ξέρω … και δεν ξέρω ό,τι δεν ξέρω. Δεν γνωρίζει ό,τι δεν κατέχει κάποια ικανότητα. Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν τα άτομα που αποκαλούμε «συναισθηματικά αναλφάβητα».
• Συνειδητή ανικανότητα: Αυτό το στάδιο είναι όταν το άτομο συνειδητοποιεί ό,τι υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζει και αποφασίζει είτε να προχωρήσει με μία διαδικασία μάθησης είτε να παραμείνει χωρίς να γνωρίζει.
• Συνειδητή ικανότητα: Είστε σε θέση να κάνετε κάτι, εφαρμόζοντας προσοχή και συγκέντρωση. Όταν αποκτούμε μία δεξιότητα, πρέπει να έχουμε επίγνωση κάθε πράγματος που κάνουμε για να ενισχύσουμε αυτή τη δεξιότητα. Κάθε βήμα εσωτερικεύεται και μεταδίδεται στον εγκέφαλο, έτσι ώστε να διατηρεί την τεχνική και να την επαναλαμβάνει ξανά.
• Ασυνείδητη ικανότητα: Η δεξιότητα γίνεται μία σειρά από αυτόματες συνήθειες και το συνειδητό μας μυαλό είναι ελεύθερο να ασχολείται ταυτόχρονα με άλλες δραστηριότητες. Δεν γνωρίζουμε ό,τι διαθέτουμε μία ικανότητα – δεν συνειδητοποιούμε ό,τι διαθέτουμε μία ικανότητα και την αναπτύσσουμε αυτόματα. Όταν η ικανότητα ενσωματώνεται στο ασυνείδητο, η εφαρμογή της προκύπτει ενστικτωδώς, σχεδόν χωρίς σκέψη, αυτόματα. Άλλα άτομα μπορεί να πιστεύουν ό,τι αυτή η ικανότητα είναι έμφυτη.

2.4. Συμβουλές και συστάσεις για εκπαιδευτικούς/χρήστες

Η μέτρηση των κοινωνικών δεξιοτήτων δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι επίσης εύκολο να συνειδητοποιήσουμε εάν διαθέτουμε ή όχι αυτές τις δεξιότητες. Υπό αυτή την έννοια, η συνεχής παρατήρηση και ο διάλογος με τους μαθητές είναι το κλειδί για την ανίχνευση των μαθησιακών τους αναγκών.

Επιπλέον, ο διάλογος με τους μαθητές θα μας επιτρέψει να τους γνωρίσουμε σε βάθος, να μάθουμε το περιβάλλον τους, και τις προσδοκίες τους. Αυτό είναι το κλειδί όταν πρόκειται να τους καθοδηγήσουμε και να επιτύχουμε μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη.  

2.5. Πηγές  

Ortega, C.; Febles, J.; Sentí, V. Rationale Theoretical and methodological develop of a strategy for soft skills from initial education. Revista Científica ECOCIENCIA; Guayaquil Vol. 3, Iss. 3,  (Jun 2016). https://www.proquest.com/openview/bc74b2d32c557a2c3b6616bc5428d33e/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2043236

Deming, D. The Value of Soft Skills in the Labor Market. Retrieved from: https://www.nber.org/reporter/2017number4/value-soft-skills-labor-market

López, M. Modelo Dreyfus de adquisición de habilidades. Retrieved from https://www.imarv.in/modelo-dreyfus-de-adquisicion-de-habilidades/

¿Qué son las habilidades blandas y cómo se aprenden?. Educrea. January 2015. Retrieved from: https://educrea.cl/que-son-las-habilidades-blandas-y-como-se-aprenden/

Doyle, A. What are Soft Skills?. October 2022. Retrieved from: https://www.thebalancecareers.com/what-are-soft-skills-2060852

Soft Skills Predict Career Success. IEA. Retrieved from: https://ieatraining.org/soft-skills-importance-todays-labor-market/

Why soft skills and emotional intelligence are more important than ever. EURES. 27^th July 2021. Retrieved from: https://ec.europa.eu/eures/public/why-soft-skills-and-emotional-intelligence-are-more-important-ever-2021-07-27_en

3.1. Εισαγωγή

Η ανδραγωγική προσέγγιση στην εκπαίδευση αποσκοπεί στην προώθηση της «βαθιάς μάθησης», και της ικανότητας πρακτικής εφαρμογής των γνώσεων και των δεξιοτήτων, μέσω της ενεργού συμμετοχής των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία. Οι εκπαιδευόμενοι ενθαρρύνονται να αναλάβουν την ευθύνη και τον έλεγχο της μάθησής τους, ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία. Αυτό επιτυγχάνεται με τον εντοπισμό πιθανών πόρων, την ανάδειξη των υφιστάμενων γνώσεων και δυνατοτήτων των εκπαιδευομένων, και την πρόκληση των εκπαιδευομένων μέσω της μάθησης με βάση προβλήματα, της μάθησης από ομότιμους, και του προβληματισμού.

3.2. Ορισμοί και κάποια στοιχεία της θεωρίας

Ικανότητα – Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) συνοψίζει την ικανότητα ως «κάτι περισσότερο από τις γνώσεις και τις δεξιότητες. Περιλαμβάνει την ικανότητα να ανταποκρίνεται κανείς σε σύνθετες απαιτήσεις, αξιοποιώντας και κινητοποιώντας ψυχοκοινωνικούς πόρους (συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων και των στάσεων) σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο» (ΟΟΣΑ, 2005). Περιλαμβάνει γνωστικά στοιχεία (π.χ. γνώση, κατανόηση), λειτουργικές πτυχές (π.χ. ικανότητα πράξης και εκτέλεσης), καθώς και προσωπικά και διαπροσωπικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά (π.χ. κοινωνικές, διαπροσωπικές, συναισθηματικές, και οργανωτικές δεξιότητες).

Ανδραγωγία – Η μελέτη της μάθησης των ενηλίκων ξεκίνησε στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1950 και, στη συνέχεια, πρωτοστάτησε ως θεωρία και μοντέλο μάθησης ενηλίκων από τη δεκαετία του 1970 από τον Malcolm Knowles, έναν Αμερικανό επαγγελματία και θεωρητικό της εκπαίδευσης ενηλίκων, ο οποίος όρισε την ανδραγωγία ως «την τέχνη και την επιστήμη του να βοηθάς τους ενήλικες να μαθαίνουν». Η ανδραγωγία κάνει τις ακόλουθες υποθέσεις σχετικά με τον σχεδιασμό της μάθησης:

• Οι ενήλικες πρέπει να γνωρίζουν γιατί πρέπει να μάθουν κάτι
• Οι ενήλικες πρέπει να μαθαίνουν βιωματικά
• Οι ενήλικες προσεγγίζουν τη μάθηση ως επίλυση προβλημάτων
• Οι ενήλικες μαθαίνουν καλύτερα όταν το θέμα έχει άμεση αξία

Μαθησιακό περιβάλλον – Οι διανοητικές, κοινωνικές, συναισθηματικές, και φυσικές συνθήκες στις οποίες οι μαθητές προχωρούν στη μαθησιακή τους διαδικασία. Το ευνοϊκό μαθησιακό περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της μάθησης των ενήλικων εκπαιδευομένων.

Ευνοϊκό μαθησιακό περιβάλλον για ενήλικες εκπαιδευόμενους – Αυτό μπορεί να εξεταστεί από δύο οπτικές γωνίες: το μαθησιακό περιβάλλον και η μαθησιακή αλληλεπίδραση. Το μαθησιακό περιβάλλον αναφέρεται στο περιβάλλον που υφίστανται οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι κατά τη μάθησή τους. Ενώ η μαθησιακή αλληλεπίδραση αναφέρεται στη σχέση που υπάρχει μεταξύ του ενήλικου εκπαιδευόμενου και του εκπαιδευτή ενηλίκων (συντονιστή). Η μαθησιακή αλληλεπίδραση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα της μάθησης των ενήλικων εκπαιδευομένων (Khalid, 2008).

Αναστοχασμός – είναι η χρήση μεταγνωστικών δεξιοτήτων (σκέψη για τη σκέψη), δημιουργικών ικανοτήτων, και κριτικής στάσης. Δεν αφορά μόνο τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα σκέφτονται, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζουν την εμπειρία γενικότερα, συμπεριλαμβανομένων των σκέψεων, των συναισθημάτων, και των κοινωνικών τους σχέσεων. Αυτό απαιτεί από τα άτομα να φτάσουν σε ένα επίπεδο κοινωνικής ωριμότητας που τους επιτρέπει να αποστασιοποιούνται από τις κοινωνικές πιέσεις, να εξετάζουν διαφορετικές οπτικές, να κρίνουν ανεξάρτητα, και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους.

Παιδαγωγική – ορίζεται ως «η τέχνη και η επιστήμη της διδασκαλίας των παιδιών» (Ozuah, 2005, σελ. 83). Η παιδαγωγική δίνει σημασία στο ρόλο του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση (Bedi, 2004). Ο εκπαιδευτικός αποφασίζει τι πρέπει να μάθουν οι μαθητές, πώς διδάσκονται, και πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης. Επιπλέον, ο Bedi συνιστά τη χρήση της ανδραγωγικής προσέγγισης στα ιατρικά ραντεβού. Για να εξασφαλίσουν αποτελεσματικές συναντήσεις, οι γιατροί πρέπει να είναι ενεργός ακροατής των ιδεών, των ανησυχιών, και των προσδοκιών των ασθενών. Χρησιμοποιώντας αυτή την ασθενοκεντρική προσέγγιση, οι γιατροί μπορούν να δημιουργήσουν κατανόηση, συνεργασία και βελτιωμένες σχέσεις με τους ασθενείς. Υποστηρίζεται ό,τι «η παιδαγωγική προσέγγιση είναι ιατροκεντρική και οδηγεί σε κακές συμβουλές, με τον γιατρό να μεταδίδει πληροφορίες στον ασθενή και να ενθαρρύνει την εξάρτηση» (σελ. 96).

Συντονιστής – η αγγλική λέξη «facilitator» προέρχεται από το γαλλικό «faciliter» και το ιταλικό «facilitare», όπου «facile» σημαίνει «εύκολο». Με άλλα λόγια, ένας συντονιστής διευκολύνει τα πράγματα. Ένας συντονιστής δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, αλλά την αφήνει στον εκπαιδευόμενο. Ο ρόλος του συντονιστή είναι να υποστηρίζει τον εκπαιδευόμενο στην ανάληψη αυτής της ευθύνης, να σχεδιάζει και να οργανώνει τη μάθησή του, να την αξιολογεί και να την εξετάζει.

3.3. Ενίσχυση των πρακτικών εκπαίδευσης ενηλίκων

Η υποστήριξη των ενηλίκων στη μάθηση απαιτεί περισσότερα από απλές γνώσεις και δεξιότητες. Περιλαμβάνει την ανταπόκριση σε σύνθετες απαιτήσεις, αξιοποιώντας και κινητοποιώντας ψυχοκοινωνικούς πόρους (συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων και των στάσεων) σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Για παράδειγμα, η αποτελεσματική επικοινωνία είναι μία ικανότητα που μπορεί να βασίζεται στις γλωσσικές γνώσεις ενός ατόμου, στις πρακτικές δεξιότητες πληροφορικής, και στις στάσεις του απέναντι σε αυτούς με τους οποίους επικοινωνεί.

Τα άτομα χρειάζονται ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις πολύπλοκες προκλήσεις του σημερινού κόσμου, αλλά θα ήταν περιορισμένης πρακτικής αξίας να συντάσσουν πολύ μακροσκελείς καταλόγους με όλα όσα μπορεί να χρειαστεί να είναι σε θέση να κάνουν σε διάφορα πλαίσια σε κάποια στιγμή της ζωής τους.

Ο ΟΟΣΑ (2005) εντοπίζει ένα μικρό σύνολο βασικών ικανοτήτων, το οποίο βασίζεται σε μία θεωρητική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ορίζονται οι ικανότητες αυτές. Κατά συνέπεια, κάθε βασική ικανότητα πρέπει να:

• Συνεισφέρει σε πολύτιμα αποτελέσματα για τις κοινωνίες και τα άτομα,
• Βοηθά τα άτομα να ανταποκριθούν σε σημαντικές απαιτήσεις σε μία ευρεία ποικιλία πλαισίων,
• Είναι σημαντική όχι μόνο για τους ειδικούς αλλά για όλα τα άτομα.

Επομένως, οι αρχές των εκπαιδευτικών πρακτικών περιλαμβάνουν τα εξής:

3.3.1 Από εκπαιδευτικός σε συντονιστή της μάθησης

Ο συντονισμός της μάθησης μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός από τη μονοδιάστατη διάδοση της γνώσης. Παραδοσιακά, ο εκπαιδευτικός είναι ένα άτομο που διαδίδει τη γνώση. Ποιος είναι υπεύθυνος για το τι πρέπει να μάθουν οι μαθητές, πώς, πότε, και εάν έχουν μάθει; Οι εκπαιδευτικοί μεταδίδουν το προδιαγεγραμμένο περιεχόμενο, ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές το λαμβάνουν και το χρησιμοποιούν, και στη συνέχεια, ελέγχουν εάν το έχουν μάθει. Ο συντονισμός, από την άλλη πλευρά, είναι η συνοδεία των ανθρώπων κατά τη διάρκεια μίας μαθησιακής διαδικασίας κατά την οποία αναπτύσσουν ικανότητες. Οι συντονιστές δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε τα άτομα να διαμορφώνουν γνώσεις και δεξιότητες με αυτοκατευθυνόμενο τρόπο, σύμφωνα με τις ανάγκες τους.

3.3.2 Δημιουργία ενός περιβάλλοντος που υποστηρίζει τη μάθηση

Ο συντονιστής έχει σημαντικό ρόλο να συμβάλει στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος για μάθηση σε μία ομάδα. Το να είστε ανοιχτοί και ξεκάθαροι σχετικά με τις ιδέες σας για το τι συνιστά ένα καλό μαθησιακό κλίμα μπορεί να βοηθήσει την ομάδα να αρχίσει να σκέφτεται την ευθύνη και το ρόλο της στη δημιουργία αυτού του κλίματος. Το να ενεργείτε σύμφωνα με τις ιδέες και τις αρχές σας είναι ζωτικής σημασίας. Είστε πρότυπο συμπεριφοράς στην ομάδα (ιδίως στην αρχή).

Ο συντονιστής επηρεάζει αρκετά τη διαμόρφωση της αρχικής διάθεσης ή του κλίματος της εμπειρίας της ομάδας ή της τάξης. Εάν η βασική φιλοσοφία του συντονιστή είναι η εμπιστοσύνη στην ομάδα και στα άτομα που την απαρτίζουν, τότε αυτή η άποψη θα επικοινωνηθεί με πολλούς τρόπους.

Το φυσικό περιβάλλον απαιτεί πρόβλεψη για φυσικές ανέσεις (θερμοκρασία, εξαερισμός, εύκολη πρόσβαση σε αναψυκτικά και χώρους ανάπαυσης, άνετες καρέκλες, επαρκής φωτισμός, καλή ακουστική, κ.λπ.) για την αποφυγή δυσκολιών της μάθησης. Τα πιο διακριτικά φυσικά χαρακτηριστικά μπορεί να έχουν μεγάλο αντίκτυπο. Οι ψυχολόγοι διαπιστώνουν, για παράδειγμα, ό,τι το χρώμα επηρεάζει άμεσα τη διάθεση – τα φωτεινά χρώματα τείνουν να προκαλούν χαρούμενη, αισιόδοξη διάθεση, ενώ τα σκούρα ή θαμπά χρώματα προκαλούν το αντίθετο.

Το ψυχολογικό περιβάλλον που ευνοεί τη μάθηση αποτελείται από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Κλίμα Αμοιβαίου Σεβασμού: Οι ενήλικες είναι πιο ανοιχτοί στη μάθηση όταν αισθάνονται ό,τι τους σέβονται. Εάν αισθάνονται ό,τι τους μιλούν υποτιμητικά, ό,τι τους αγνοούν, ό,τι τους θεωρούν ανίκανους, ή ό,τι η εμπειρία τους δεν εκτιμάται, τότε η ενέργειά τους αναλώνεται στην αντιμετώπιση αυτών των συναισθημάτων εις βάρος της μάθησης.
• Κλίμα Συνεργασίας: Λόγω των προηγούμενων σχολικών εμπειριών, όπου ο ανταγωνισμός για τους βαθμούς και την εύνοια του δασκάλου ήταν ο κανόνας, οι ενήλικες τείνουν να αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε εκπαιδευτική δραστηριότητα με αντιπαλότητα προς τους ομότιμους τους. Επειδή οι συμμαθητές είναι συχνά οι πλουσιότεροι πόροι για μάθηση, αυτή η ανταγωνιστικότητα καθιστά τους πόρους αυτούς απρόσιτους. Υπάρχουν ασκήσεις διαμόρφωσης κλίματος που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έναρξη μαθημάτων που δημιουργούν μία σχέση συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευομένων από την αρχή για τον λόγο αυτό.
• Κλίμα Αμοιβαίας Εμπιστοσύνης: Οι άνθρωποι μαθαίνουν περισσότερα από αυτούς που εμπιστεύονται παρά από αυτούς που δεν είναι σίγουροι ό,τι μπορούν να εμπιστευτούν. Οι συντονιστές της μάθησης πρέπει να παρουσιάζονται ως άνθρωποι, όχι ως πρόσωπα εξουσίας, να εμπιστεύονται τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζονται και να κερδίζουν την εμπιστοσύνη τους.
• Κλίμα Υποστήριξης: Οι άνθρωποι μαθαίνουν καλύτερα όταν αισθάνονται ό,τι τους υποστηρίζουν, παρά ό,τι τους κρίνουν ή τους απειλούν. Οι εκπαιδευτικοί ενηλίκων προσπαθούν να μεταδώσουν την επιθυμία τους να είναι υποστηρικτικοί, δείχνοντας ό,τι τους αποδέχονται με ανεπιφύλακτη θετική εκτίμηση, κατανοώντας τα προβλήματα ή τις ανησυχίες τους, και ορίζοντας το ρόλο τους ως βοηθητικό.
• Κλίμα Διαφάνειας και Αυθεντικότητας: Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ελεύθεροι να πουν αυτό που πραγματικά σκέφτονται και αισθάνονται, είναι πιο πρόθυμοι να εξετάσουν νέες ιδέες και να ρισκάρουν νέες συμπεριφορές, από ό,τι όταν βρίσκονται σε άμυνα. Όταν οι εκπαιδευτικοί δείχνουν διαφάνεια και αυθεντικότητα, οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι συχνά τους θεωρούν πρότυπα και υιοθετούν τη συμπεριφορά τους.

Εάν είστε ανοιχτοί και ξεκάθαροι σχετικά με τις ιδέες σας για το τι συνιστά ένα καλό μαθησιακό κλίμα, μπορείτε να βοηθήσετε την ομάδα να αρχίσει να σκέφτεται την ευθύνη και το ρόλο της στη δημιουργία αυτού του κλίματος. Το να ενεργείτε σύμφωνα με τις ιδέες και τις αρχές σας είναι ζωτικής σημασίας. Είστε πρότυπο συμπεριφοράς στην ομάδα, ειδικά στην αρχή.

3.3.3 Δημιουργία συνεργατικών σχέσεων

Οι εκπαιδευόμενοι χρειάζονται ομότιμους για υποστήριξη και συνεργασία. Η μάθηση με ομότιμους είναι κάτι καινούργιο για πολλούς ανθρώπους. Ο συντονιστής έχει σημαντικό ρόλο να φέρει τους ανθρώπους κοντά και να τους ενθαρρύνει να μάθουν μαζί.

Μερικά ερωτήματα που θα μπορούσαν να θέσουν οι συντονιστές στον εαυτό τους σχετικά με τη δυναμική και το κλίμα της ομάδας:  

• Επιτρέπει η ομάδα στους ανθρώπους να έχουν διαφορετικό συγχρονισμό/ταχύτητα;
• Επιτρέπει και υποστηρίζει η ομάδα τα άτομα να ακολουθήσουν διαφορετικά μονοπάτια;
• Αποδεχόμαστε και υποστηρίζουμε ως συντονιστές όλα τα διαφορετικά μονοπάτια που ακολουθούν οι άνθρωποι;
• Είμαστε έτοιμοι να επανεξετάσουμε την αντίληψή μας για το τι είναι «καλή μάθηση»;
• Υπάρχει χώρος στο πρόγραμμα για να προβληματιστούμε και να εμβαθύνουμε στην κατανόηση της μάθησης;
• Επιτρέπει το κλίμα της ομάδας να «κάνουμε λάθη» και να «είμαστε ευάλωτοι»;

3.3.4 Εμπλοκή των εκπαιδευομένων στον αμοιβαίο σχεδιασμό

Το ανδραγωγικό μοντέλο δίνει έμφαση στο ό,τι οι εκπαιδευόμενοι μοιράζονται την ευθύνη για το σχεδιασμό των μαθησιακών δραστηριοτήτων με το συντονιστή. Οι άνθρωποι τείνουν να αισθάνονται δεσμευμένοι σε οποιαδήποτε απόφαση ανάλογα με το βαθμό στον οποίο συμμετείχαν στη λήψη της. Το αντίστροφο ισχύει ακόμη περισσότερο: οι άνθρωποι τείνουν να αισθάνονται αδέσμευτοι στο βαθμό που αισθάνονται ό,τι η απόφαση ή η δραστηριότητα τους επιβάλλεται χωρίς να έχουν την ευκαιρία να την επηρεάσουν.

3.3.5 Υποστήριξη των εκπαιδευομένων για τον εντοπισμό και την κάλυψη των μαθησιακών τους αναγκών

Ο συντονιστής συμβάλλει στην ανάδειξη και αποσαφήνιση των μαθησιακών αναγκών των ατόμων, καθώς και των γενικότερων σκοπών της ομάδας. Εάν ο συντονιστής δεν φοβάται να δεχτεί αντιφατικούς σκοπούς και αντικρουόμενους στόχους, και εάν είναι σε θέση να επιτρέψει στα άτομα μία αίσθηση ελευθερίας στο να δηλώσουν τι θα ήθελαν να κάνουν, τότε συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος μάθησης.

3.3.6 Μετατροπή των μαθησιακών αναγκών σε στόχους

Έχοντας εντοπίσει τις μαθησιακές τους ανάγκες, οι συμμετέχοντες αντιμετωπίζουν τώρα το καθήκον να τις μεταφράσουν σε μαθησιακούς στόχους – θετικές δηλώσεις των κατευθύνσεων ανάπτυξης. Ορισμένα είδη μάθησης (όπως ο προσδιορισμός των κριτηρίων για τα διάφορα βήματα για την εκτέλεση μίας συγκεκριμένης εργασίας) προσφέρονται για στόχους που δηλώνονται ως τελικές συμπεριφορές που μπορούν να παρατηρηθούν και να μετρηθούν. Άλλοι (όπως η ικανότητα λήψης αποφάσεων) είναι τόσο πολύπλοκοι που είναι καλύτερα να εκφράζονται όσον αφορά την κατεύθυνση της βελτίωσης.

3.3.7 Σχεδιασμός ενός μοτίβου μαθησιακών εμπειριών

Έχοντας διατυπώσει τους μαθησιακούς στόχους, ο συντονιστής και οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι έχουν στη συνέχεια το κοινό καθήκον να σχεδιάσουν ένα σχέδιο για την επίτευξή τους. Το σχέδιο αυτό θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των πόρων που σχετίζονται περισσότερο με κάθε στόχο και των πιο αποτελεσματικών στρατηγικών και μεθόδων για τη χρήση αυτών των πόρων.

Κατά την επιλογή μίας μεθόδου, ο συντονιστής θα πρέπει να προσέξει τις ακόλουθες πτυχές:

• Σιγουριά και πεποίθηση για τη μέθοδο.
• Όποτε είναι δυνατόν, να έχετε χρησιμοποιήσει τη μέθοδο ως συμμετέχων (ή να είστε μέλος μίας ομάδας στην οποία τα άτομα έχουν αυτή την εμπειρία και μπορούν να την αναλύσουν με τα υπόλοιπα μέλη).
• Να είστε σε θέση να προβλέψετε τα αποτελέσματα και να αντιμετωπίσετε τα απροσδόκητα.
• Επίγνωση των απόψεων και ερμηνειών σας, και ικανότητα να εργάζεστε με τις ερμηνείες και τους συνειρμούς των συμμετεχόντων.
• Κάντε σαφείς τους στόχους της ενότητας του προγράμματος, αποφεύγοντας τη δογματική διευκόλυνση.
• Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε μεθόδους που μπορεί να προκαλέσουν συναισθήματα στους συμμετέχοντες ή στην ομάδα, τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν κατά τη διάρκεια της κατάρτισης.
• Αποδεχτείτε ό,τι ορισμένα άτομα μπορεί να μην επιθυμούν να συμμετάσχουν σε μία συγκεκριμένη άσκηση.
• Να έχετε μία προσεκτικά επεξεργασμένη στρατηγική για τον απολογισμό και την ανατροφοδότηση, η οποία μπορεί επίσης να προσαρμοστεί για την αντιμετώπιση απροσδόκητων αποτελεσμάτων.
• Να γνωρίζετε ό,τι η μάθηση είναι μία αλλαγή και ό,τι αυτό μπορεί να είναι μία άβολη εμπειρία. Οι συμμετέχοντες ενδέχεται να καταστήσουν τη μέθοδο (ή τον εκπαιδευτή) υπεύθυνη για τη δυσφορία τους. Ο εκπαιδευτής πρέπει να αναλύσει προσεκτικά εάν η δυσφορία προκλήθηκε από τη μέθοδο ή από τα συναισθήματα και τις ανακαλύψεις που προκάλεσε η μέθοδος.

3.3.8 Αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο έχουν επιτευχθεί οι στόχοι

Ο συντονιστής εμπλέκει τον εκπαιδευόμενο στην ανάπτυξη αμοιβαία αποδεκτών κριτηρίων και μεθόδων για τη μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη των μαθησιακών στόχων. Στη συνέχεια, τους βοηθά να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν διαδικασίες αυτοαξιολόγησης σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια. Η μάθηση ενηλίκων είναι μία διαδικασία μέσω της οποίας οι εκπαιδευόμενοι αποκτούν επίγνωση της σημαντικής εμπειρίας. Η αναγνώριση της σημασίας οδηγεί στην αξιολόγηση. Ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει εάν η μάθηση ανταποκρίνεται στις προσωπικές του ανάγκες. Εάν οδηγεί προς αυτό που το άτομο θέλει να γνωρίζει, εάν φωτίζει τις σκοτεινές περιοχές άγνοιας που βιώνει το άτομο. Τα νοήματα συνοδεύουν την εμπειρία όταν γνωρίζουμε τι συμβαίνει και τι σημασία περιλαμβάνει το γεγονός για την προσωπικότητά μας.

3.4. Συμβουλές και συστάσεις για εκπαιδευτικούς/χρήστες

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, συνιστάται η διανομή του συνόλου βασικών ικανοτήτων στους ενδιαφερόμενους φορείς, ώστε να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με τις ικανότητες που απαιτούνται από τους επαγγελματίες της εκπαίδευσης ενηλίκων – να παρακολουθείται η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή του συνόλου βασικών ικανοτήτων και να συλλέγονται πληροφορίες σχετικά με την ανατροφοδότηση που παρέχουν οι ενδιαφερόμενοι φορείς σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς – να διερευνηθούν πιθανές επικαλύψεις, ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του προτεινόμενου συνόλου βασικών ικανοτήτων και των υφιστάμενων εθνικών/τομεακών/θεσμικών πλαισίων, προκειμένου να προχωρήσει η ιδέα ενός επαγγέλματος/επαγγελματία σε αυτόν τον τομέα ένα βήμα παραπέρα – να συντονιστεί η άσκηση χαρτογράφησης και ανατροφοδότησης και να υποβληθεί έκθεση των ευρημάτων σε διεθνή συντονιστή (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) – να εντοπιστούν καλές πρακτικές για τη χρήση του συνόλου βασικών ικανοτήτων και να διαδοθούν – να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επαγγελματιών.

3.5. Πηγές  

Bedi, A. (2004). An andragogical approach to teaching styles. Education for Primary Care, 15, 93-108.

Brookfield, S. (1995). Becoming a critically reflective teacher. San Francisco, Jossey-Bass.

Buldioski G, Grimaldi C, Mitter S, Titley G, Wagner G.(2002) T-Kit on Training Essentials No 6. (1st ed.) Strasbourg: Council of Europe publishing.

Henschke, John A. EdD. (2014). “Andragogical Curriculum for Equipping Successful Facilitators of Andragogy in Numerous Contexts”. IACE Hall of Fame Repository.

Khalid, M.U. (2008). Creating a learner-friendly environment in all adult and non-formal education literacy centre. Journal of Nigeria National Council for Adult Education (NNCAE), 16, 151-158.

Knowles, M. S., Holton III, E. F., & Swanson, R. A. (2014). The adult learner: The definitive classic in adult education and human resource development. New York, NY: Routledge.

Märja, T., Jõgi, L.&Lõhmus, M. (2021). Andragoogika. Raamat täiskasvanute õppimisest jaõpetamisest. Tartu: Kirjastus ATLEX.

OECD(2005). The definition and selection of key  competences, 27 May 2005. Retrieved from: https://www.oecd.org/pisa/definition-selection-key-competencies-summary.pdf

Ozuah, P. O. First, there was pedagogy and then came andragogy. Einstein Journal of Biology & Medicine, 21(2), 83-87.

4.1. Εισαγωγή στο κεφάλαιο  

Αυτό το κεφάλαιο θα περιγράψει τις βέλτιστες προσεγγίσεις για την πλοήγηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του έργου Be Creative!. Αυτό το τμήμα θα ενημερωθεί περισσότερο όταν ολοκληρωθεί η πλατφόρμα. Το δίκτυο της ηλεκτρονικής μάθησης του Be creative! θα είναι η ηλεκτρονική πλατφόρμα, το ανοικτό σύστημα μάθησης, όπου θα ανεβαίνει και θα είναι προσβάσιμο το υλικό του έργου. Απευθύνεται τόσο στους εκπαιδευόμενους όσο και στους εκπαιδευτές για την ευαισθητοποίηση και την ανάπτυξη γνώσεων σχετικά με διάφορα στοιχεία που σχετίζονται με τη χρήση πολιτιστικών δραστηριοτήτων στις διαδικασίες κατάρτισης, μέσω διαδραστικών μαθησιακών στοιχείων όπως σενάρια, γραφήματα, βίντεο, και παιχνιδοποίηση.

4.2. Ορισμοί και στοιχεία της θεωρίας  

Παρόλο που η περιέργεια για το πώς μαθαίνει ο άνθρωπος χρονολογείται από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους Σωκράτη, Πλάτωνα και Αριστοτέλη, οι ψυχολόγοι άρχισαν να απαντούν στο ερώτημα αυτό με επιστημονικές μελέτες από τον 19^ο αιώνα. Στόχος ήταν να κατανοήσουν αντικειμενικά πώς μαθαίνουν οι άνθρωποι και να αναπτύξουν ανάλογες διδακτικές προσεγγίσεις. Παράλληλα, οι θεωρίες στην εκπαίδευση άρχισαν να αναπτύσσονται στις αρχές του 20^ου αιώνα. Διερευνούσαν εάν η γνώση και η αλήθεια μπορούν να βρεθούν μέσα μας (ορθολογισμός) ή μέσω εξωτερικής παρατήρησης (εμπειρισμός) (Fairbanks, 2021). Σε αυτό το κεφάλαιο, περιγράφεται η χρήση των ακόλουθων εκπαιδευτικών θεωριών μάθησης:

Κονστρουκτιβισμός

Ο κονστρουκτιβισμός είναι «μία προσέγγιση της μάθησης που υποστηρίζει ό,τι οι άνθρωποι κατασκευάζουν ή δημιουργούν ενεργά τη δική τους γνώση, και ό,τι η πραγματικότητα καθορίζεται από τις εμπειρίες του μαθητή» (Elliot, Kratochwill, Littlefield Cook & Travers, 2000, σελ. 256). Πιο συγκεκριμένα, οι θεωρητικοί του κονστρουκτιβισμού πιστεύουν ό,τι «οι μαθητές κατασκευάζουν νόημα μόνο μέσω της ενεργού εμπλοκής τους με τον κόσμο (όπως πειράματα ή επίλυση προβλημάτων στον πραγματικό κόσμο)» (Fairbanks, 2021). Αναπτύσσοντας τις ιδέες του κονστρουκτιβισμού, ο Arends (1998) αναφέρει ό,τι ο κονστρουκτιβισμός πιστεύει στην προσωπική κατασκευή του νοήματος από τον μαθητή μέσω της εμπειρίας, και ό,τι το νόημα επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση της προηγούμενης γνώσης και των νέων γεγονότων. Ο μαθητής βασίζεται στην προηγούμενη εμπειρία και κατανόησή του για να «κατασκευάσει» μία νέα κατανόηση (McLeod, 2019).

Ζώνη εγγύς ανάπτυξης

Η ζώνη εγγύς ανάπτυξης ορίζεται ως η διαφορά μεταξύ του «πραγματικού αναπτυξιακού επιπέδου ενός παιδιού, όπως αυτό προσδιορίζεται από την ανεξάρτητη επίλυση προβλημάτων» και της «δυνητικής ανάπτυξης του παιδιού, όπως αυτή προσδιορίζεται από την επίλυση προβλημάτων υπό την καθοδήγηση ενηλίκων ή σε συνεργασία με πιο ικανούς συνομηλίκους» (Vygotsky, 1978). Σύμφωνα με τον John Dewey, η μάθηση είναι μία κοινωνική δραστηριότητα, είναι κάτι που συμβαίνει μέσα από την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, και όχι μία αφηρημένη και απομονωμένη έννοια (Dewey, 1938). Με την ίδια λογική, ο Vygotsky (1978) υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η κοινότητα στη διαδικασία της «δημιουργίας νοήματος». Επομένως, κάθε μάθηση είναι ζήτημα ανταλλαγής και διαπραγμάτευσης της κοινωνικά συγκροτημένης γνώσης (McLeod, 2019). Βασιζόμενος σε όλα τα παραπάνω, ο Vygotsky (1978) επιβεβαιώνει ό,τι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις από την καθοδηγούμενη μάθηση εντός της ζώνης εγγύς ανάπτυξης, καθώς οι μαθητές και οι συμμαθητές τους συν-διαμορφώνουν τη γνώση, πυροδοτούν τη γνωστική ανάπτυξη.

Κοινωνικός κονστρουκτιβισμός

Προς το τέλος του 20^ου αιώνα, η άνοδος της προοπτικής της «τοποθετημένης γνώσης και μάθησης» που ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο του πλαισίου, ιδίως της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, οδήγησε σε περαιτέρω αλλαγή της εποικοδομητικής θεώρησης της μάθησης (IBE, n.d.) Σε αυτή τη νέα άποψη, τόσο η νόηση όσο και η μάθηση εννοιολογούνται ως αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ατόμου και της κατάστασης (ή του πλαισίου) – η γνώση θεωρείται ως «τοποθετημένη» και είναι «προϊόν της δραστηριότητας, του πλαισίου, και του πολιτισμού στον οποίο διαμορφώνεται και χρησιμοποιείται» (IBE, n.d.). Με άλλα λόγια, υπήρξε μία απομάκρυνση από την αντίληψη ό,τι η γνώση είναι «αυτάρκης» και «ανεξάρτητη από το πλαίσιο της». Όλα αυτά οδήγησαν στην ανάπτυξη μίας νέας μεταφοράς για τη μάθηση ως «συμμετοχή» και «κοινωνική διαπραγμάτευση» (IBE, n.d.).

Βιωματική μάθηση

Τα θεμέλια των θεωριών βιωματικής μάθησης στηρίζονται στις κοινωνικές και εποικοδομητικές θεωρίες μάθησης, ωστόσο η εμπειρία βρίσκεται στον πυρήνα της μαθησιακής διαδικασίας. Σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Εκπαίδευσης (n.d.), «στοχεύουν στην κατανόηση των τρόπων με τους οποίους οι εμπειρίες – είτε από πρώτο είτε από δεύτερο χέρι – παρακινούν τους μαθητές και προωθούν τη μάθησή τους». Έτσι, η μάθηση σχετίζεται με ουσιαστικές εμπειρίες – στην καθημερινή ζωή – που οδηγούν σε αλλαγή των γνώσεων και των συμπεριφορών του ατόμου. Όπως δήλωσε ο Carl Rogers, ένας ισχυρός υποστηρικτής των θεωριών, η βιωματική μάθηση είναι «μάθηση με αυτενέργεια», καθώς οι άνθρωποι έχουν οργανική τάση να μαθαίνουν – και οι άνθρωποι μαθαίνουν όταν εμπλέκονται πλήρως στη διαδικασία της μάθησης (IBE, n.d.). Πιο συγκεκριμένα, ο Rogers τονίζει τα εξής: (1) «η μάθηση μπορεί μόνο να διευκολυνθεί: δεν μπορούμε να διδάξουμε ένα άλλο άτομο άμεσα», (2) «οι μαθητές γίνονται πιο άκαμπτοι κάτω από απειλή», (3) «σημαντική μάθηση συμβαίνει σε ένα περιβάλλον όπου η απειλή για τον μαθητή μειώνεται στο ελάχιστο», (4) «η μάθηση είναι πιο πιθανό να συμβεί και να διαρκέσει όταν είναι αυτεπάγγελτη» (Γραφείο Μάθησης και Διδασκαλίας, 2005, σελ. 9). Ο Rogers υποστηρίζει μία δυναμική, συνεχή διαδικασία μάθησης, όπου η νέα μάθηση «έχει ως αποτέλεσμα και επηρεάζει τα μαθησιακά περιβάλλοντα» (IBE, n.d.).

Πολλαπλές νοημοσύνες

Ο Howard Gardner ανέπτυξε τη θεωρία της «πολλαπλής νοημοσύνης» το 1983 και αμφισβήτησε την παραδοχή που υιοθετείται από πολλές θεωρίες μάθησης ό,τι «η μάθηση είναι μία καθολική ανθρώπινη διαδικασία την οποία όλα τα άτομα βιώνουν σύμφωνα με τις ίδιες αρχές» (IBE, n.d.). Η θεωρία του Gardner αμφισβητεί επίσης τη θεώρηση της νοημοσύνης ως επικρατούσας μίας και μόνο γενικής ικανότητας. Ειδικότερα, ο Garden αναφέρει ό,τι το επίπεδο νοημοσύνης κάθε ατόμου είναι μία συλλογή πολλών διαφορετικών «νοημοσυνών». Αυτές οι νοημοσύνες συνεπάγονται: (1) λογικομαθηματική, (2) γλωσσική, (3) χωρική, (4) μουσική, (5) σωματική-κινητική, (6) διαπροσωπική, και (7) ενδοπροσωπική (IBE, n.d.).

Τοποθετημένη μάθηση και κοινότητες πρακτικής

Η «θεωρία της τοποθετημένης μάθησης» και η «κοινότητα της πρακτικής» αναπτύχθηκαν από τους Jean Lave και Etienne Wenger και αντλούν πολλές από τις ιδέες των θεωριών μάθησης που εξετάστηκαν παραπάνω. Η θεωρία αυτή τονίζει ό,τι δεν υπάρχει μάθηση που δεν είναι τοποθετημένη, και προωθεί την αναγνώριση του «σχεσιακού και διαπραγματευόμενου» χαρακτήρα της γνώσης και της μάθησης παράλληλα με τον «δεσμευτικό χαρακτήρα» των μαθησιακών δραστηριοτήτων για όλους τους εμπλεκόμενους (IBE, n.d.). Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη θεωρία, η μάθηση συντελείται πιο αποτελεσματικά μέσα σε κοινότητες. Επιπλέον, το κοινοτικό κοινωνικό κεφάλαιο αναπτύσσεται μέσω των αλληλεπιδράσεων που συμβαίνουν στο πλαίσιο μίας κοινότητας πρακτικής (π.χ. συνεργασία, επίλυση προβλημάτων, και οικοδόμηση εμπιστοσύνης, κατανόησης, σχέσεων) και έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την ευημερία των μελών της κοινότητας (IBE, n.d.). Η ιδέα ό,τι η μάθηση είναι πιο αποτελεσματική όταν συμβαίνει μέσα σε κοινότητες προωθείται από τον Thomas Sergiovanni, ο οποίος υποστηρίζει ό,τι κάθε μαθησιακό περιβάλλον πρέπει να γίνει μία κοινότητα με επίκεντρο τον μαθητή.  

Όλα τα παραπάνω λήφθηκαν υπόψη κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και ανάπτυξης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Το περιεχόμενο της ηλεκτρονικής πλατφόρμας είναι διαβαθμισμένο, δηλαδή ο σχεδιασμός του υλικού έχει ως στόχο να βοηθήσει τους μέντορες και τους εκπαιδευόμενους να αποκτήσουν TSCs μέσω μίας διαβαθμισμένης προσέγγισης. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σταδιακή αξιοποίηση των υφιστάμενων ικανοτήτων, γνώσεων και δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων, ενώ παράλληλα προστίθενται σταδιακά νέα στοιχεία δεξιοτήτων ή γνώσεων. Αυτή η προτιμώμενη μέθοδος είναι ιδανική καθώς μπορεί να εφαρμοστεί σε άτομα κάθε ηλικίας και εργασίας (Πανεπιστήμιο Vanderbilt, 2022). Οι εκπαιδευόμενοι οικοδομούν τη μάθηση καθώς ολοκληρώνουν σταδιακά κάθε ενότητα στο δικό τους χώρο και χρόνο, ενώ έχουν επίσης τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν μέσα σε μία κοινότητα άλλων εκπαιδευομένων μέσω της πύλης μελών της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

4.3. Αποτελεσματική χρήση

Το δίκτυο ηλεκτρονικής μάθησης Be Creative! είναι η ηλεκτρονική πλατφόρμα, το ανοικτό σύστημα μάθησης, όπου αναρτάται και καθίσταται προσβάσιμο το υλικό του έργου. Αποτελεί μέρος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μίας σχετικά νεότερης μορφής εκπαίδευσης, και εισάγει τη δική της σειρά πλεονεκτημάτων. Εκτός από το πλεονέκτημα της δυνατότητας μάθησης μέσω διαδικτύου, με την εγγραφή και τη χρήση του δικτύου ηλεκτρονικής μάθησης Be Creative!, οι εκπαιδευόμενοι έχουν επίσης:

• Ευκολία και ευελιξία: Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να ολοκληρώσουν τα μαθήματα στο δικό τους χρόνο και χώρο.
• Εύκολη πρόσβαση σε προσαρμοσμένα προγράμματα μάθησης που καλύπτουν μία ποικιλία θεμάτων: Για κάθε πρόγραμμα μάθησης (εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου), δημιουργήθηκαν προσαρμοστικές λύσεις μάθησης, προκειμένου να παρέχονται ευέλικτες και αρθρωτές διαδρομές ανάλογα με τις ανάγκες και τις ικανότητες των διαφόρων εκπαιδευομένων.
• Αρθρωτός σχεδιασμός που είναι εύκολο να ακολουθήσετε: Η μεγαλύτερη πρόκληση της διαδικασίας σχεδιασμού και ανάπτυξης ήταν να επιμεληθούμε και να καταστήσουμε τους πόρους προσβάσιμους, προσαρμοσμένους στις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθήματος και σχετικούς με τους εκπαιδευόμενους. Η διαδικασία αυτή έγινε ευκολότερη χάρη στη δημιουργία σπονδυλωτών διαδικτυακών πόρων που μπορούν να ολοκληρωθούν με διαδοχικό τρόπο για την αποτελεσματικότερη χρήση της πλατφόρμας.
• Ευκαιρίες αυτορρυθμιζόμενης μάθησης: Δεν υπάρχει αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των μαθημάτων. Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να ολοκληρώσουν τα μαθήματα με το δικό τους ρυθμό.
• Υψηλής ποιότητας αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαιδευόμενου και εκπαιδευτή: Οι εκπαιδευόμενοι είναι πιο κοινωνικοί από ποτέ στο διαδίκτυο.
• Οικονομικά αποδοτικό: Το δίκτυο ηλεκτρονικής μάθησης είναι δωρεάν και κάθε εκπαιδευόμενος μπορεί να λάβει πιστοποιητικό μετά την επιτυχή ολοκλήρωση όλων των ενοτήτων.

Το δίκτυο ηλεκτρονικής μάθησης απευθύνεται τόσο στους εκπαιδευόμενους όσο και στους εκπαιδευτές για την ευαισθητοποίηση και την ανάπτυξη γνώσεων σχετικά με διάφορα στοιχεία που σχετίζονται με τη χρήση πολιτιστικών δραστηριοτήτων στις διαδικασίες κατάρτισης, μέσω διαδραστικών μαθησιακών στοιχείων όπως σενάρια, γραφήματα, βίντεο, και παιχνιδοποίηση. Κάθε ενότητα έχει ξεχωριστό χώρο στην πλατφόρμα και είναι δυνατή η χρήση των διαφόρων εργαλείων ανεξάρτητα το ένα από το άλλο.

Η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί και χρησιμοποιείται ειδικά για τις ανάγκες του έργου, ώστε να είναι δυνατή η χρήση της μαζί με το περιεχόμενο του μαθήματος. Η πλατφόρμα επιτρέπει την ανάθεση εργασιών στους εκπαιδευόμενους που πρέπει να εκτελέσουν σε πραγματική δραστηριότητα. Και καθώς κάθε συμμετέχων έχει ατομικό προφίλ, μπορεί να σχολιάσει τις εργασίες που του ανατέθηκαν και να μοιραστεί τους προβληματισμούς του – εάν η εργασία ήταν δύσκολη, γιατί ήταν τόσο δύσκολη, πώς ολοκληρώθηκε, εάν υπήρχαν εμπόδια, πώς ξεπεράστηκαν, κ.λπ. Τα σχόλια μπορούν να τα μοιραστούν με άλλους συναδέλφους ή μόνο με τον εκπαιδευτή.

4.4. Συμβουλές και συστάσεις για εκπαιδευτικούς/χρήστες

Με βάση την έρευνα και τις βέλτιστες πρακτικές, παρέχουμε ορισμένες συστάσεις για καλύτερες διαδικτυακές μαθησιακές εμπειρίες:

• Θέστε καθημερινούς στόχους μελέτης: Ο καθορισμός ξεκάθαρων στόχων από την αρχή μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να παρακινηθούν και να ανταποκριθούν στα διάφορα καθήκοντα. Οι στόχοι πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι, π.χ. «Ολοκλήρωση των ενοτήτων 1-3 από το μάθημα 1».
• Συγκεκριμένος χώρος μελέτης: Είναι ευκολότερο για τους εκπαιδευόμενους να μάθουν πληροφορίες και να παραμείνουν συγκεντρωμένοι εάν έχουν μία συγκεκριμένη περιοχή ή χώρο που είναι αφιερωμένος στην ηλεκτρονική τους μάθηση.
• Προγραμματίστε το χρόνο μελέτης στο ημερολόγιο: Βρείτε μία ώρα που θα είναι εύκολο να ακολουθήσετε και αφιερώστε την στη μελέτη.
• Κρατήστε σημειώσεις: Οι σημειώσεις μπορούν να προάγουν την ενεργητική σκέψη, να ενισχύσουν την κατανόηση, και να παρατείνουν την προσοχή. Είναι μία καλή στρατηγική για την εσωτερίκευση της γνώσης, είτε μαθαίνετε διαδικτυακά είτε στην τάξη.
• Κάντε διαλείμματα: Η ξεκούραση του εγκεφάλου μετά τη μάθηση είναι ζωτικής σημασίας για την υψηλή απόδοση. Τα μικρά διαλείμματα μπορούν να αναζωογονήσουν τον εγκέφαλο και να βοηθήσουν στη συγκέντρωση.

4.5. Πηγές  

Dewey, J. (1938). Experience and Education. New York: Collier Books.

Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Littlefield Cook, J., & Travers, J. (2000). Educational psychology: Effective teaching, effective learning (3rd ed.). Boston: McGraw-Hill College.

Fairbanks, B. (2021, September 9). PhoenixBlog. Retrieved 2022, from 5 educational learning theories and how to apply them: https://www.phoenix.edu/blog/educational-learning-theories.html

IBE. (n.d.). Most influential theories of learning. Retrieved September 26, 2022, from International Bureau of Education: http://www.ibe.unesco.org/en/geqaf/annexes/technical-notes/most-influential-theories-learning#:~:text=Learning%20is%20defined%20as%20a,how%20this%20process%20takes%20place.

McLeod, S. A. (2019, July 17). Constructivism as a theory for teaching and learning. Retrieved from Simply Psychology: https://www.simplypsychology.org/constructivism.html

Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge: Harvard University Press.

5.1. Εισαγωγή

Όταν οι συμμετέχοντες εγγράφονται στο πρόγραμμα Be Creative!, ο εκπαιδευτής μπορεί να τους βοηθήσει να επιλέξουν και να καθορίσουν μία πορεία για την επίτευξη των στόχων τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι θέλετε για να πετύχετε. Το πρόγραμμα Be Creative! αποτελείται από 16 μέρη, που ονομάζονται TSCs (Εγκάρσιες Δεξιότητες και Ικανότητες), τα οποία μπορούν να φανούν χρήσιμα για την ανάπτυξη εγκάρσιων δεξιοτήτων. Τώρα είναι η ώρα να βρείτε ποιες από αυτές χρειάζεστε για να πετύχετε τον στόχο σας. Αρχικά, μπορεί να είναι χρήσιμο να προσδιορίσετε το πρόβλημά σας. Τι είναι αυτό στη ζωή σας με το οποίο δεν είστε ευχαριστημένοι και τι θέλετε αντ’ αυτού; Στη συνέχεια, πρέπει να σκεφτείτε πώς θα φτάσετε εκεί.

Στο ταξίδι προς την επίτευξη του στόχου σας, είναι ενθαρρυντικό να τον αναδείξετε σε ένα χαρτοφυλάκιο, όπου μπορείτε να μοιραστείτε το ταξίδι σας με την οικογένεια, τους φίλους και τους πιθανούς εργοδότες.

Στο έργο μας, εστιάζουμε σε τέσσερις τύπους στόχων που συνδέονται με διαφορετικούς τομείς της ζωής:

• Κοινωνική ενσωμάτωση, για παράδειγμα, να είστε πιο δραστήριοι και κοινωνικοί και να αποκτήσετε περισσότερους νέους φίλους.
• Απασχόληση, π.χ. να βρείτε μία νέα δουλειά, μία καλύτερα αμειβόμενη δουλειά, μία δουλειά που σας αρέσει περισσότερο, κ.λπ.
• Διατήρηση μίας θέσης εργασίας, για παράδειγμα, εκμάθηση στρατηγικών για να είστε πιο ικανοποιημένοι από την εργασία σας, αποφυγή συγκρούσεων, κ.λπ.
• Πρόσβαση στην εκπαίδευση/κατάρτιση, π.χ. να αποκτήσετε σχετική εκπαίδευση για να βρείτε τη δουλειά που ονειρεύεστε αντί να μείνετε κολλημένοι σε μία αδιέξοδη δουλειά, να αποκτήσετε περαιτέρω εκπαίδευση για να πάρετε προαγωγή, κ.λπ.

5.2. Θεωρητικό υπόβαθρο και ορισμένοι ορισμοί

Είναι σημαντικό να εργάζεστε συστηματικά για τη ζωή που θέλετε, και οι έρευνες δείχνουν ό,τι είναι σημαντικό να αναλύετε τους στόχους σε μικρότερους, ώστε να είναι ευκολότερο να τους πετύχετε. Σε αυτό το έργο, θα σας καθοδηγήσουμε στο σωστό μονοπάτι για να επιτύχετε τους στόχους σας, και θα σας δείξουμε πώς να παρουσιάσετε τους στόχους σας με τρόπο που να σας δίνει κίνητρα και να σας ανταμείβει.

Οι στόχοι είναι αυτά που θέτετε για το τι θέλετε στη ζωή σας. Στο έργο μας, θα σας βοηθήσουμε να θέσετε κατάλληλους στόχους. Μπορεί να είναι πλεονέκτημα να θέσετε SMART (έξυπνους) στόχους. Οι SMART στόχοι είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, επιτεύξιμοι, σχετικοί, και χρονικά περιορισμένοι. Οι στόχοι που είναι συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι είναι καλύτεροι από τους ασαφείς στόχους που δεν ξέρετε εάν τους έχετε επιτύχει. Εάν είστε σε θέση να προσδιορίσετε την αλλαγή που βλέπετε ή αισθάνεστε, θα είστε πολύ πιο ικανοποιημένοι, επειδή είναι σαφές ό,τι έχετε επιτύχει τον στόχο σας. Εάν οι στόχοι σας είναι πολύ δύσκολοι ή πολύ εύκολοι δεν θα σας βοηθήσουν, άρα είναι σημαντικό να θέτετε εφικτούς στόχους που έχουν σχέση με τη ζωή που θέλετε. Ένα χρονικό όριο μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο, ωστόσο, αυτό εξαρτάται από το είδος του στόχου που θέτετε.

Τα κίνητρα είναι σημαντικά εάν θέλετε να πετύχετε έναν στόχο. Το κίνητρο είναι μία λέξη που δηλώνει τις ανάγκες, τις επιθυμίες, ή τις παρορμήσεις ενός ατόμου. Είναι η διαδικασία παρότρυνσης ή παρακίνησης των ατόμων να αναλάβουν δράση προκειμένου να επιτύχουν έναν στόχο. Επομένως, είναι σημαντικό να έχετε έναν στόχο που να είναι πραγματικά δικός σας, και όχι έναν στόχο που σας έχει θέσει κάποιος άλλος. Είναι επίσης ευκολότερο να διατηρήσετε το κίνητρο εάν βλέπετε πρόοδο. Χωρίς κίνητρο είναι εύκολο να καθυστερήσετε ή να αναβάλλετε αυτό που πρέπει να κάνετε για αργότερα ή ποτέ. Η παρακίνηση μπορεί να είναι είτε εσωτερική, εάν η δραστηριότητα είναι εγγενώς ενδιαφέρουσα ή ευχάριστη, είτε εξωτερική, εάν ο στόχος είναι μία εξωτερική ανταμοιβή που διαφέρει από την ίδια τη δραστηριότητα. Έχει υποστηριχθεί ό,τι τα ενδογενή κίνητρα έχουν πιο ευεργετικά αποτελέσματα από τα εξωγενή κίνητρα (Serhat, 2021). Ένα παράδειγμα εξωγενών κινήτρων μπορεί να είναι τα χρήματα, οπότε εάν εργάζεστε μόνο για τα χρήματα, και όχι επειδή σας αρέσει η δουλειά, μπορεί να μην είναι τόσο ικανοποιητική όσο εάν έχετε μία ενδιαφέρουσα δουλειά με μικρότερη αμοιβή. Υπάρχουν επίσης κάποιοι παράγοντες που είναι πιο σημαντικοί για την επαγγελματική ικανοποίηση, όπως η αναγνώριση, η ευκαιρία για ανάπτυξη, και η επίτευξη.

Η αυτοπειθαρχία είναι η ικανότητα να ελέγχετε τη συμπεριφορά σας με τρόπο που σας οδηγεί να είστε πιο παραγωγικοί ή να έχετε καλύτερες συνήθειες (Resnick, 2022). Είναι αποδεδειγμένο ό,τι η αυτοπειθαρχία οδηγεί σε αυξημένη επιτυχία. Η εκμάθηση του αυτοελέγχου και της πειθαρχίας νωρίς στη ζωή είναι χρήσιμη για τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά για να μάθετε πώς να βελτιώσετε την αυτοπειθαρχία σας, ώστε το μέλλον να είναι καλύτερο. Η αυτοπειθαρχία συνδέεται συχνά με την καθυστέρηση της ικανοποίησης, δηλαδή με το να κάνετε βαρετές εργασίες πριν κάνετε αυτό που είναι διασκεδαστικό και ευχάριστο. Ο Cohen, 2017, γράφει ό,τι τα περισσότερα από τα σημαντικά και ουσιαστικά πράγματα στη ζωή χρειάζονται χρόνο για να επιτευχθούν. Επομένως, είναι σημαντικό να υπομένετε δύσκολα καθήκοντα, όπως για παράδειγμα η απόκτηση εκπαίδευσης, επειδή μπορεί να οδηγήσει σε μία καλύτερη και πιο ικανοποιητική δουλειά μακροπρόθεσμα, αντί να κυνηγάτε το γρήγορο χρήμα βραχυπρόθεσμα.

Ένα μονοπάτι (ή μία πορεία) είναι τα βήματα του χάρτη σας ή μία μέθοδος για να επιτύχετε τον προορισμό σας ή τη ζωή που θέλετε να ζήσετε. Η ψυχολόγος Gail Matthews διεξήγαγε μία μελέτη που έδειξε ό,τι όταν οι άνθρωποι έγραφαν τους στόχους τους ήταν κατά 33% πιο επιτυχημένοι στην επίτευξή τους από εκείνους που είχαν τα αποτελέσματα μόνο στο μυαλό τους (Price-Mitchell, 2018). Η πορεία μπορεί να αναλύσει τον στόχο σε μικρότερα βήματα που διευκολύνουν την επίτευξή του.

Η ψηφιακή επάρκεια είναι μία από τις σημαντικότερες ικανότητες στον σημερινό σύγχρονο κόσμο. Στις περισσότερες δυτικές χώρες, οι τραπεζικές και κυβερνητικές πληροφορίες γίνονται ολοένα και περισσότερο ψηφιακές, και εάν δεν έχετε τις δεξιότητες πρόσβασης, θα δυσκολευτείτε. Επίσης, πολλές θέσεις εργασίας απαιτούν ψηφιακές δεξιότητες. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να μάθετε να χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή και να καταλαβαίνετε πώς λειτουργούν οι πληροφορίες στο διαδίκτυο. Είναι, για παράδειγμα, σημαντικό να μπορείτε να διαχωρίζετε τις αληθινές από τις ψεύτικες ειδήσεις, και να μοιράζεστε πληροφορίες για τον εαυτό σας με ασφαλή τρόπο. Το να χρησιμοποιείτε την πλατφόρμα της Google για να μοιραστείτε τις δεξιότητες και τις ικανότητές σας είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα για να δείξετε στον έξω κόσμο τι μπορείτε να κάνετε.

Ένα χαρτοφυλάκιο είναι ένα εργαλείο όπου προβάλλετε τη δουλειά σας – μπορεί να είναι εκτυπωμένες φωτογραφίες σε έναν φάκελο ή ένας δικτυακός τόπος. Σε αυτό το έργο, προτείνουμε σε κάθε εκπαιδευόμενο να φτιάξει ένα ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο στις ιστοσελίδες της Google, και παρέχουμε οδηγίες για να το κάνει αυτό. Οι ιστότοποι της Google μοιράζονται εύκολα με φίλους, συγγενείς ή εργοδότες μόνο με έναν σύνδεσμο.

5.3. Αποτελεσματική χρήση

Για να μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά τα μονοπάτια, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε κάθε ένα από τα βήματα του παρακάτω διαγράμματος. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να βοηθήσει τον συμμετέχοντα κάνοντας καλές ερωτήσεις. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι για την επίτευξη των προσωπικών στόχων και θα πρέπει να επιλέξουν το μονοπάτι που προσφέρει περισσότερη ευχαρίστηση και είναι πιο ενδιαφέρον. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να εντοπίσει τα ενδιαφέροντα και τα κίνητρα του εκπαιδευόμενου για να αποκτήσει μία σαφή εικόνα του τι είναι εφικτό και ίσως να δώσει κάποιες συμβουλές.

Ακολουθούν ερωτήσεις που μπορεί να θέσει ο εκπαιδευτής στους εκπαιδευόμενους προκειμένου να εντοπίσει τα προβλήματα και τους στόχους τους:

1. Ταυτοποίηση του προβλήματος (Τι πιστεύετε ό,τι είναι αρνητικό στη ζωή σας και τι θέλετε να αλλάξετε;)
2. Ταυτοποίηση των στόχων (Πού θέλετε να βρίσκεστε;)
3. Ταυτοποίηση των κοινωνικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου
4. Απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και εξέλιξη – ο εκπαιδευτής πρέπει να παρακολουθεί την πρόοδο
5. Επίτευξη στόχου

Αφού συζητήσουν τον στόχο του εκπαιδευόμενου, θα πρέπει να προταθεί ένα σύνολο TSCs που θα πρέπει να αποκτήσει με βάση τις ανάγκες του.

Αφού ο εκπαιδευόμενος έχει κάνει τα TSCs, και έχει παράγει την πολιτιστική δραστηριότητα, θα πρέπει να ανεβάσει φωτογραφίες της διαδικασίας των όσων έμαθε στο ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιό του. Είναι ένας καλός τρόπος να καταγράψετε την πρόοδο τόσο για τον εαυτό σας, όσο και για την οικογένειά σας, τους φίλους ή τους εργοδότες σας.

5.4. Συμβουλές και συστάσεις για εκπαιδευτικούς/χρήστες

Μερικές επιπλέον συμβουλές για την επίτευξη των στόχων είναι:

• Για να επιτύχετε τους στόχους σας, είναι σημαντικό να τους καταγράψετε. Επομένως, είναι σημαντικό να προσδιορίσετε ποιες εγκάρσιες δεξιότητες χρειάζεστε και να κάνετε ένα σχέδιο για το πότε θα παρακολουθήσετε το μάθημα.
• Είναι σημαντικό να μοιραστείτε τους γραπτούς σας στόχους με άλλους που σας υποστηρίζουν. Βοηθήστε τον εκπαιδευόμενο να εντοπίσει ποιος μπορεί να τον υποστηρίξει. Αυτό το βήμα θα αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες να επιτύχετε τα αποτελέσματα που επιδιώκετε.
• Κάντε τον συμμετέχοντα υπεύθυνο για τους στόχους του με το να κάνει τακτικές αναφορές. Τα χρονοδιαγράμματα θα εξαρτηθούν από το χρονικό περιθώριο των στόχων που επιδιώκετε.

Ένα παράδειγμα πορείας θα μπορούσε να είναι το ακόλουθο:

Μία γυναίκα νιώθει μοναξιά και έρχεται στο κέντρο μας. Τα παιδιά της έχουν μεγαλώσει και νιώθει ό,τι η ζωή της είναι άδεια. Εργαζόταν στο παρελθόν, αλλά τώρα είναι άνεργη, και δεν πιστεύει ό,τι θα βρει άλλη δουλειά. Αισθάνεται ό,τι η ζωή της δεν έχει νόημα. Ακολουθεί ένα πιθανό πλάνο:

TSC9 – Διαχείριση αλλαγών (για απόκτηση αυτοπεποίθησης)

TSC10 – Ενασχόληση με την αυτοανάπτυξη  

TSC1 – Ανάλυση και επεξεργασία πληροφοριών (για να σχεδιάσει το μέλλον, ίσως να βρει πληροφορίες για κάποια κατάρτιση)

TSC14 – Συνεργασία με άλλα άτομα (για να εξοικειωθεί με την εργασία σε ένα κοινωνικό περιβάλλον και να διαπρέπει σε μία ομάδα)

5.5. Πηγές

Cohen, Ilene S. 2017. The Benefits of Delaying Gratification. Are you avoiding pain or living with purpose? Psychologytoday.com. https://www.psychologytoday.com/us/blog/your-emotional-meter/201712/the-benefits-delaying-gratification

Kurt, Serhat. 2021. Herzberg’s Motivation-Hygiene Theory: Two-Factor. Educationlibrary.org. https://educationlibrary.org/herzbergs-motivation-hygiene-theory-two-factor/

Price-Mitchell, Marylin.  2018. Goal-Setting Is Linked to Higher Achievement. Five research-based ways to help children and teens attain their goals. Psychologytoday.com.

https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-moment-youth/201803/goal-setting-is-linked-higher-achievement

Resnick, Ariane 2022. How to Be More Disciplined . Verywellmind.com. https://www.verywellmind.com/how-to-be-more-disciplined-6374060

Young, Scott, H. 2022. The Science of Achievement: 7 Research-Backed Tips to Set Better Goals. Scottyoung.com. https://www.scotthyoung.com/blog/2022/01/11/the-science-of-achievement-7-research-backed-tips-to-set-better-goals/

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ

1. Ανάλυση και επεξεργασία πληροφοριών

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση
• Αυτοαξιολόγηση
• Αξιολόγηση από ομότιμους

Στο τέλος της δραστηριότητας, ο εκπαιδευτής προτείνει να αξιολογηθεί η παρουσίαση της εργασίας κάθε ατόμου. Η αξιολόγηση γίνεται σε δύο στάδια: αξιολόγηση από ομότιμους και αυτοαξιολόγηση. Αυτή η διπλή προσέγγιση επιτρέπει στους συμμετέχοντες να συγκρίνουν την εργασία τους με αυτή των άλλων και να προσπαθήσουν να είναι δίκαιοι στην αυτοαξιολόγηση τους.

• Κάθε ομάδα παρουσιάζει προφορικά την εργασία και το επίτευγμά της (αφίσα ή άλλο) στα υπόλοιπα άτομα, τα οποία την αξιολογούν χρησιμοποιώντας ένα πλέγμα δεικτών (αξιολόγηση από ομότιμους).
• Κάθε ομάδα αξιολογεί την εργασία της σε σχέση με όλες τις παρουσιάσεις (αυτοαξιολόγηση).
• Ο εκπαιδευτής συμπληρώνει επίσης το πλέγμα δεικτών.
• Σύνοψη των τριών αξιολογήσεων σε ένα ενιαίο έγγραφο που δίνεται σε κάθε συμμετέχοντα.

2. Σχεδιασμός και οργάνωση

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Αυτοαξιολόγηση: Κάθε άτομο συμπληρώνει ένα φύλλο με ερωτήσεις και βαθμολογεί το πώς αισθάνεται από το 1 έως το 5 (για παράδειγμα: συμμετείχα σε όλα τα στάδια του έργου / διαχειρίστηκα καλά το χρόνο μου / μπόρεσα να επικοινωνήσω εύκολα με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας / …).
• Γραπτή άσκηση: Κάθε άτομο αφιερώνει χρόνο για να προβληματιστεί σχετικά με το πώς ένιωσε κατά τη διάρκεια του έργου, τη συμμετοχή του στο έργο, και τις βελτιώσεις που έζησε. Ο καθένας γράφει ένα κείμενο 5 έως 10 γραμμών και το διαβάζει δυνατά.
• Ομαδική συζήτηση: Στην ομάδα, ο καθένας με τη σειρά του εξηγεί πώς αισθάνθηκε κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, εστιάζοντας στον σχεδιασμό και την οργάνωση. Όταν μιλούν, χρησιμοποιούν ένα «ραβδί ομιλίας». Κάθε άτομο πρέπει να μιλάει για τον εαυτό του (όχι για τους άλλους) και δεν θα διακόπτεται κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.
• Αξιολόγηση από ομότιμους: Κάθε άτομο εκφράζει ένα δυνατό σημείο, μία βελτίωση, μία ποιότητα, κ.λπ., που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια του έργου.
• Τα έξι καπέλα σκέψης (Bono): Κάθε άτομο παίρνει ένα καπέλο συγκεκριμένου χρώματος (μπορεί επίσης να είναι ένα τυπωμένο καπέλο) και πρέπει να αξιολογήσει το έργο σύμφωνα με το χρώμα που του έχει ανατεθεί. Αφού μιλήσετε με βάση το καπέλο που σας έχει δοθεί, μπορείτε τότε να ανταλλάξετε καπέλα.
  • Άσπρο: Πληροφορίες σε μορφή γεγονότων και στοιχείων.
  • Κίτρινο: σαφήνεια και αισιοδοξία = θετική αξιολόγηση, εποικοδομητική συνεισφορά.
  • Κόκκινο: συναισθήματα και ευαισθησία, υποθέσεις και διαίσθηση.
  • Πράσινο: δημιουργικότητα, ο σπόρος που βλαστάνει και μεγαλώνει, κινητοποίηση και πρόκληση.
  • Μαύρο: προειδοποίηση για κινδύνους και παγίδες, γιατί κάτι «δεν λειτουργεί».
  • Μπλε: απόσταση και έλεγχος: ο αγωγός της σκέψης, ο προβληματισμός για τη σκέψη.

Πηγή: https://www.ixly.com/fr/blog/les-six-chapeaux-la-reflexion-bono

3. Αντιμετώπιση προβλημάτων και ζητημάτων

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Αυτοαξιολόγηση: Κάθε άτομο συμπληρώνει ένα φύλλο με ερωτήσεις και βαθμολογεί το πώς αισθάνεται από το 1 έως το 5 (για παράδειγμα: κατάφερα να εντοπίσω προβλήματα κατά τη διάρκεια του έργου, βρήκα λύσεις, τόλμησα να διεκδικήσω, επέδειξα δημιουργικότητα, κ.λπ.). Αυτό επιτρέπει στον καθένα ξεχωριστά να αναλογιστεί πού βρίσκεται.
• Γραπτή άσκηση: Κάθε άτομο προβληματίζεται για ένα πρόβλημα που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια του έργου και γράφει ένα κείμενο για το πώς το έλυσε, σε μορφή ιστορίας.
• Ομαδική συζήτηση: Κάθε άτομο επιλέγει μία εικόνα που παρουσιάζει ο συντονιστής (μπορεί να είναι εικόνες που επιλέγονται και εκτυπώνονται από τον εκπαιδευτή ή να προέρχονται από ένα παιχνίδι όπως το Dixit), η οποία αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο αισθάνθηκε σε όλη τη διάρκεια του έργου. Ο καθένας παρουσιάζει την κάρτα του στους υπόλοιπους, εξηγώντας γιατί την επέλεξε για να ακολουθήσει μία ομαδική συζήτηση.
• Εργαστήριο #1: Η ομάδα δημιουργεί μία κοινή τοιχογραφία (σε μέγεθος Α3 ή μεγαλύτερο) και όλα τα άτομα προσθέτουν εικόνες, λέξεις, εκφράσεις, κ.λπ., που σχετίζονται με όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του έργου.

4. Δημιουργικότητα και καινοτομία

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Εργαστήριο
• Αυτοαξιολόγηση
• Ομαδική συζήτηση
• Συζήτηση: Η ακόλουθη ρουμπρίκα έχει σκοπό να ενημερώσει τον μέντορα για την πλοήγηση στις συζητήσεις και τα δεδομένα που συλλέγονται από τον εκπαιδευόμενο μέσω μίας ποικιλίας δραστηριοτήτων. Σε ένα ιδανικό σενάριο, ο εκπαιδευόμενος είναι σε θέση να εκφράσει τη θέση του με δικά του λόγια.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ  

5. Ανταπόκριση σε απαιτήσεις καθηκόντων ρουτίνας

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση
• Αυτοαξιολόγηση
• Αξιολόγηση από ομότιμους

Στο τέλος της δραστηριότητας, ο εκπαιδευτής προτείνει να αξιολογηθεί η παρουσίαση της εργασίας κάθε ατόμου. Η αξιολόγηση γίνεται σε δύο στάδια: αξιολόγηση από ομότιμους και αυτοαξιολόγηση. Αυτή η διπλή προσέγγιση επιτρέπει στους συμμετέχοντες να συγκρίνουν την εργασία τους με αυτή των άλλων και να προσπαθήσουν να είναι δίκαιοι στην αυτοαξιολόγηση τους.

Η εργασία κάθε ομάδας παρουσιάζεται, και όλοι οι συμμετέχοντες παρατηρούν και συγκρίνουν την ακρίβεια των επιτευγμάτων – αξιολόγηση από ομότιμους.

Κάθε ομάδα αξιολογεί την εργασία της – αυτοαξιολόγηση.

Ο εκπαιδευτής συμπληρώνει επίσης το πλέγμα αξιολόγησης

Σύνοψη των τριών αξιολογήσεων σε ένα ενιαίο έγγραφο δίνεται σε κάθε συμμετέχοντα.

6. Δράση με βάση τις αξίες

• Εργαστήριο
• Αυτοαξιολόγηση
• Ομαδική συζήτηση
• Συζήτηση: Η ακόλουθη ρουμπρίκα έχει σκοπό να ενημερώσει τον μέντορα για την πλοήγηση στις συζητήσεις και τα δεδομένα που συλλέγονται από τον εκπαιδευόμενο μέσω μίας ποικιλίας δραστηριοτήτων. Σε ένα ιδανικό σενάριο, ο εκπαιδευόμενος είναι σε θέση να εκφράσει τη θέση του με δικά του λόγια.

7. Δράση με ανεξαρτησία και πρωτοβουλία

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση
• Προσωπικός προβληματισμός
• Ομαδικός προβληματισμός και συζήτηση

Αρχικά, η ανάπτυξη των ικανοτήτων θα αξιολογείται από τις πρακτικές δραστηριότητες και την παρουσίαση του αποτελέσματός τους από τον εκπαιδευόμενο. Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, ο συντονιστής θα πρέπει να παρατηρεί προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται και το βαθμό συμμετοχής του ατόμου που τις υλοποιεί. Μετά τις πρακτικές δραστηριότητες, προτείνουμε να γίνει ατομικός και ομαδικός προβληματισμός για την υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας. Ο οργανωμένος προβληματισμός δεν προορίζεται μόνο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, παρόλο που ενισχύει τις διαδικασίες παραγωγής νοήματος στην αξιολόγηση και την ενασχόληση με την αυτοανάπτυξη. Ο προβληματισμός πρέπει να εξυπηρετεί τον εκπαιδευόμενο, όχι τον συντονιστή. Οι ερωτήσεις που προτείνουμε για τον προβληματισμό αποσκοπούν στην υποστήριξη των συμμετεχόντων στη δημιουργία του δικού τους νοήματος από τις πολλαπλές πτυχές της μάθησής τους. Με τον τρόπο αυτό, σε ομάδες εμπνέουν επίσης ο ένας τον άλλον, μαθαίνοντας συνεργατικά.

8. Διαχείριση αρνητικών παραγόντων στην επαγγελματική και προσωπική ζωή

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση: Στις προτεινόμενες ασκήσεις, ο εκπαιδευόμενος μπορεί να εργαστεί στην παρουσίαση του προβλήματός του ή ενός παραμυθιού. Είναι σημαντικό να είναι σε θέση να εκφράσει και να περιγράψει το πρόβλημα, ώστε να μπορούν να το καταλάβουν οι άλλοι. Όταν εργαζόμαστε με άτομα με άλλες μητρικές γλώσσες, είναι σημαντικό να εξασκηθούμε στην παρουσίαση στη γλώσσα της χώρας στην οποία ζουν σήμερα.
• Εργαστήριο: Το μέρος του εργαστηρίου είναι το παιχνίδι ρόλων που πρέπει να ερμηνεύσει η ομάδα για τους άλλους. Σε αυτό το μέρος, ο εκπαιδευτής μπορεί να δει ποιος είναι πιο ενεργός και τι ρόλο αναλαμβάνει ο κάθε εκπαιδευόμενος.
• Αυτοαξιολόγηση: Στο τέλος, υπάρχουν ερωτήσεις για αυτοαξιολόγηση, για να ανακαλύψουν εάν έμαθαν κάτι από τις ασκήσεις.
• Ομαδική συζήτηση: Όταν αντιμετωπίζετε δύσκολες καταστάσεις, είναι συνήθως χρήσιμο να τις βλέπετε από διαφορετικές οπτικές γωνίες και να τις συζητάτε με άλλους. Μερικές φορές, κολλάμε τόσο πολύ σε παλιά μοτίβα που δεν μπορούμε να δούμε καλές λύσεις που οι άλλοι μπορεί να δουν αμέσως. Ίσως έχουν βιώσει οι ίδιοι παρόμοια προβλήματα και μπορούν να μοιραστούν την εμπειρία τους μαζί σας. Ο εκπαιδευτής μπορεί να αξιολογήσει τον εκπαιδευόμενο από τη συμμετοχή του στην ομαδική συζήτηση.

9. Διαχείριση αλλαγών

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση: Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να τραγουδήσουν μαζί ένα τραγούδι και ο εκπαιδευτής μπορεί να αξιολογήσει πόσο συμμετέχει κάθε άτομο. Σε μία άσκηση, θα σχεδιάσουν/ζωγραφίσουν/γράψουν ένα κείμενο ή ποίημα για τον ασφαλή χώρο τους και θα το παρουσιάσουν στην ομάδα. Ο εκπαιδευτής μπορεί να αξιολογήσει την παρουσίασή τους ως προς το πόσο εύκολα κατανοητή είναι, την ενέργεια της ομάδας, και την ποιότητα του προϊόντος. Είναι πιο σημαντικό να εξετάσετε την προσπάθεια παρά το προϊόν.
• Αυτοαξιολόγηση: Κάθε TSC έχει ερωτήσεις στο τέλος, όπου κάθε άτομο μπορεί να προβληματιστεί σχετικά με το τι έμαθε από την άσκηση.
• Ομαδική συζήτηση: Οι ομαδικές συζητήσεις είναι χρήσιμες για να αξιολογηθεί πόσο πολύ κάθε άτομο μιλάει και υποστηρίζει τους άλλους. Δεδομένου ό,τι οι συμμετέχοντες έχουν διαφορετικές εμπειρίες, μπορούν να μάθουν ο ένας από τον άλλο.
• Γραπτή άσκηση: Οι συμμετέχοντες θα γράψουν ένα κείμενο ή ένα ποίημα το οποίο θα δείξουν στους άλλους ή θα διαβάσουν δυνατά. Ο εκπαιδευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει το κείμενο για αξιολόγηση: Πόσα είναι γραμμένα; Ποια είναι η ποιότητα του κειμένου; Εάν πολλά άτομα στην ομάδα επέλεξαν να γράψουν ένα ποίημα, είναι χρήσιμο ο εκπαιδευτής να δείξει κάποια παραδείγματα και να συζητηθεί το τι κάνει ένα κείμενο ποίημα.

10. Ενασχόληση με την αυτοανάπτυξη

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Παρουσίαση
• Προσωπικός προβληματισμός
• Ομαδικός προβληματισμός και συζήτηση

Αρχικά, η ανάπτυξη των ικανοτήτων θα αξιολογείται από τις πρακτικές δραστηριότητες και την παρουσίαση του αποτελέσματός τους από τον εκπαιδευόμενο. Κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, ο συντονιστής θα πρέπει να παρατηρεί προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται και το βαθμό συμμετοχής του ατόμου που τις υλοποιεί. Μετά τις πρακτικές δραστηριότητες, προτείνουμε να γίνει ατομικός και ομαδικός προβληματισμός για την υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας. Ο οργανωμένος προβληματισμός δεν προορίζεται μόνο για την αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, παρόλο που ενισχύει τις διαδικασίες παραγωγής νοήματος στην αξιολόγηση και την ενασχόληση με την αυτοανάπτυξη. Ο προβληματισμός πρέπει να εξυπηρετεί τον εκπαιδευόμενο, όχι τον συντονιστή. Οι ερωτήσεις που προτείνουμε για τον προβληματισμό αποσκοπούν στην υποστήριξη των συμμετεχόντων στη δημιουργία του δικού τους νοήματος από τις πολλαπλές πτυχές της μάθησής τους. Με τον τρόπο αυτό, σε ομάδες εμπνέουν επίσης ο ένας τον άλλον, μαθαίνοντας συνεργατικά.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

11. Μεταφορά και ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών

Για την αξιολόγηση των γνώσεων των εκπαιδευομένων, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι ακόλουθες μέθοδοι αξιολόγησης:

• Παρουσίαση: Ο εκπαιδευτικός ενηλίκων – συντονιστής κάνει μία σύντομη παρουσίαση του όρου «μεταφορά και ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών» με παραδείγματα από την εκπαιδευτική διαδικασία.
• Ομαδική συζήτηση: Θα εφαρμοστούν στρατηγικές ενεργητικής μάθησης μέσω ομαδικών συζητήσεων.
• Αυτοαξιολόγηση: Οι συμμετέχοντες αξιολογούν τα μαθησιακά τους αποτελέσματα μέσω της κλίμακας likert με βαθμούς από το 1 έως το 5.

12. Δείχνοντας σεβασμό και εκτίμηση προς τους άλλους ανθρώπους

Για την αξιολόγηση των γνώσεων των εκπαιδευομένων, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι ακόλουθες μέθοδοι αξιολόγησης:

• Παρουσίαση: Ο εκπαιδευτικός ενηλίκων – συντονιστής κάνει μία σύντομη παρουσίαση του όρου «δείχνω σεβασμό και εκτίμηση προς τους άλλους ανθρώπους» με παραδείγματα από την εκπαιδευτική διαδικασία.
• Εργαστήριο: Στρατηγικές ενεργητικής μάθησης, όπως KWL (γνωρίζω-τι πρέπει να μάθω-μαθαίνω), χαρτογράφηση μυαλού, μέθοδος hot-seating, κ.λπ.
• Αυτοαξιολόγηση: Οι συμμετέχοντες αξιολογούν τα μαθησιακά τους αποτελέσματα μέσω της κλίμακας likert με βαθμούς από το 1 έως το 5.

Παράδειγμα από τη διαπολιτισμική ικανότητα: «Μπορώ να μεταφέρω και να ανταλλάσσω πληροφορίες για έναν νέο πολιτισμό».

1 – Δεν συμφωνώ καθόλου

2 – Δεν συμφωνώ

3 – Είμαι ουδέτερος/η

4 – Συμφωνώ

5 – Συμφωνώ απόλυτα

13. Υποστηρίζοντας τους άλλους ανθρώπους

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Αυτοαξιολόγηση: Οι αυτοαξιολογήσεις σας βοηθούν να κατανοήσετε καλύτερα πόσο καλά αποδίδετε σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Η γνώση των δυνατών και αδύνατων σημείων σας επιτρέπει να δημιουργείτε στόχους και να διαμορφώνετε στρατηγικές για την επίτευξη νέων ορόσημων στη ζωή σας.

Άσκηση: Επιλέξτε 5 πτυχές που θεωρείτε ό,τι είναι οι πιο σημαντικές όσον αφορά την υποστήριξη των άλλων, όπως το να είστε διακριτικοί, να ακούτε με προσοχή, να είστε ειλικρινείς στις σχέσεις σας, κ.λπ. Στη συνέχεια, σε μία κλίμακα από το 1 έως το 10 (όπου το 1 είναι καθόλου καλό και το 10 είναι εξαιρετικό), βαθμολογήστε το πώς θεωρείτε τον εαυτό σας στον συγκεκριμένο τομέα.

• Αξιολόγηση από ομότιμους: Σας βοηθά να γνωρίζετε τι σκέφτονται οι άλλοι γύρω σας για εσάς. Σας δίνει μία αντικειμενική κριτική για τον εαυτό σας.

Άσκηση: Χρησιμοποιήστε τις ίδιες 5 πτυχές της προηγούμενης άσκησης και αφήστε τους άλλους να σας βαθμολογήσουν σε μία κλίμακα από το 1 έως το 10. Μπορεί να εκπλαγείτε από τα ευρήματα και τις διαφορές!

• Γραπτή άσκηση: Το να γράφετε τις σκέψεις σας σας βοηθά να είστε πιο αντικειμενικοί, και να δομήσετε τις ιδέες σας και να τις εξετάσετε ξανά και ξανά, ώστε να καταλάβετε καλύτερα τον εαυτό σας. Μόλις συνηθίσετε να καταγράφετε τις ιδέες σας, θα αναπτύξετε την ικανότητα να σκέφτεστε και να παρακολουθείτε τις ιδέες σας.

Άσκηση: Καταγράψτε τις ανάγκες 3 κοντινών σας προσώπων (συγγενών, φίλων, συναδέλφων) και σκεφτείτε πώς μπορείτε να τους υποστηρίξετε.

14. Συνεργασία με άλλα άτομα σε ομάδες και δίκτυα

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Ομαδική δραστηριότητα: Πρέπει να τεθεί η ομάδα σε μία κατάσταση όπου η συνεργασία και η ομαδική εργασία είναι απαραίτητες για την επίλυση ενός «προβλήματος». Είναι μία καλή μέθοδος για να παρακινήσετε την ομάδα σας να εργαστεί ως μονάδα για να αντιμετωπίσει μία πρόκληση.

Άσκηση: Ζητήστε από όλους να μαζευτούν σε έναν κύκλο και να πιάσουν χέρια με άτομα που δεν είναι δίπλα τους. Μόλις όλοι σφίξουν χέρια μεταξύ τους, η πρόκληση είναι να τους ξεμπλέξετε χωρίς να σπάσει η αλυσίδα. Η άσκηση μπορεί να γίνει δυσκολότερη περιορίζοντας τον χρόνο ή απαγορεύοντας τη συζήτηση. Μπορεί επίσης να γίνει σε μορφή παζλ, αλλά χρειάζεται χώρος για να συρθεί ο ένας πάνω στον άλλο (π.χ. ένα γραφειακό περιβάλλον όπου αισθάνονται άνετα να κρατούν χέρια).

• Ομαδική συζήτηση: Βοηθά να μοιραστεί κάθε άτομο τις ιδέες του με την ομάδα και να διευρύνετε τις γνώσεις, τις απόψεις, ή να βρείτε διαφορετικές λύσεις για μία κατάσταση.

Άσκηση: Με βάση την προηγούμενη ομαδική δραστηριότητα, συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε το καθένα από τα μέλη της ομάδας, ξεμπλέκοντας το ένα το άλλο. Μπορείτε να εξετάσετε τις ακόλουθες πτυχές: συνεργατική συμπεριφορά, υπομονή για να περιμένετε τη σειρά σας, κ.λπ.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

15. Διαχείριση και διοίκηση άλλων ατόμων

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Εργαστήριο
• Αυτοαξιολόγηση
• Ομαδική συζήτηση

Στο τέλος της δραστηριότητας, ο εκπαιδευτής προτείνει να αξιολογηθεί και να εκτιμηθεί η έκφραση (παρατήρηση και συναισθήματα) κάθε ατόμου σε μία ομαδική συζήτηση (κατάσταση 1) ή παρουσία (κατάσταση 2).

Στη συνέχεια, κάθε άτομο συμπληρώνει το πλέγμα δεικτών για αυτοαξιολόγηση.

Ο εκπαιδευτής συμπληρώνει επίσης το πλέγμα αξιολόγησης με βάση όσα έχει παρατηρήσει.

Σύνοψη των δύο αξιολογήσεων σε ένα ενιαίο έγγραφο δίνεται σε κάθε συμμετέχοντα.

16. Συμφιλίωση, συμβιβασμός, διαπραγμάτευση

Αυτή η TSC θα αξιολογηθεί με βάση τα ακόλουθα:

• Προσωπικός προβληματισμός
• Ομαδικός προβληματισμός και συζήτηση

Μετά τις πρακτικές δραστηριότητες, προτείνουμε να γίνει ατομικός και ομαδικός προβληματισμός για την υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας. Ο οργανωμένος προβληματισμός δεν προορίζεται μόνο για την αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, παρόλο που ενισχύει τις διαδικασίες παραγωγής νοήματος. Ο προβληματισμός πρέπει να εξυπηρετεί τον εκπαιδευόμενο, όχι τον συντονιστή. Οι ερωτήσεις που προτείνουμε για τον προβληματισμό αποσκοπούν στην υποστήριξη των συμμετεχόντων στη δημιουργία του δικού τους νοήματος από τις πολλαπλές πτυχές της μάθησής τους. Με τον τρόπο αυτό, σε ομάδες εμπνέουν επίσης ο ένας τον άλλον, μαθαίνοντας συνεργατικά.

ΒΕΛΓΙΟ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας  

Project Y – Σχηματισμός-Εμβάθυνση: pour et par la culture

Είδος καλής πρακτικής

Ενότητα κατάρτισης

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Το Project Y είναι ένα έργο για νέους/νέες ηλικίας 18 έως 25 ετών που απέχουν από την εκπαίδευση, την απασχόληση, και την κατάρτιση (NEET). Είναι ένα έργο κοινωνικής επαναδραστηριοποίησης μέσω της πολιτιστικής συμμετοχής. Διαρκεί 9 έως 10 εβδομάδες και οι δραστηριότητες οργανώνονται ως 3 μισές ημέρες κάθε εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια του έργου, οι συμμετέχοντες έχουν κυρίως τρεις διαφορετικούς τύπους δραστηριοτήτων:

• Εργαστήρια πολιτών: Θα ασχοληθούμε με διάφορα θέματα που επηρεάζουν άμεσα τους νέους ως ενεργούς πολίτες του κόσμου και της πόλης τους (μετανάστευση, μέσα μαζικής ενημέρωσης, κλίμα, κ.λπ.).
• Συναντήσεις και πολιτιστικές δραστηριότητες: Προσπαθούμε να βοηθήσουμε αυτούς τους νέους να έχουν πρόσβαση στον πολιτισμό (κινηματογράφος, θέατρο, εκθέσεις, κ.λπ.). Ωστόσο, προσπαθούμε επίσης να τους βοηθήσουμε να δημιουργήσουν ένα δίκτυο μέσα στην πόλη τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν προβλήματα, επιθυμίες ή όνειρα, αλλά δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν. Υπάρχουν πολλοί σύλλογοι και υπηρεσίες μέσα στην πόλη τους, οι οποίες παραμένουν άγνωστες, αλλά μπορούν να τους φανούν χρήσιμες (υπηρεσία βοήθειας για στέγαση, αμοιβαία ασφάλιση, βοήθεια στην αναζήτηση εργασίας, κ.λπ.). Ο στόχος είναι να τους γνωρίσουμε αυτό το δίκτυο, αλλά και να επισκεφτούν αυτούς τους χώρους. Η συνοδεία μία πρώτη φορά στις διάφορες υπηρεσίες θα τους βοηθήσει να επιστρέψουν εκεί όταν το χρειαστούν.
• Πολιτιστική παραγωγή: Ο στόχος είναι να ορίσουν ως ομάδα ένα πρόβλημα και να κάνουν από κοινού μία πολιτιστική παραγωγή. Αφού συμφωνήσουν για το θέμα που θα συζητήσουν, η ομάδα επιλέγει το μέσο με το οποίο επιθυμεί να εργαστεί, ανάλογα με τις γνώσεις και τις δεξιότητές της, αλλά και με τη δυνατότητα να λάβει βοήθεια από ένα εξωτερικό πρόσωπο (ραδιόφωνο, βίντεο, φωτογραφία, γκράφιτι, συλλογή κειμένων, κ.λπ.). Αφού ολοκληρωθεί, οργανώνουν μία παρουσίαση/έκθεση, προσκαλώντας κόσμο σε αυτήν.

Στόχος είναι κάθε άτομο να είναι σε θέση να συμμετέχει σε ένα συλλογικό έργο, αλλά και να κάνει πρόοδο στις ατομικές του ανάγκες (εγγραφή σε αθλητικό σύλλογο, συνέχιση των σπουδών ή της κατάρτισης, ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες ενός κέντρου νεολαίας, εμπλοκή στο έργο, κ.λπ.).

Αυτό το έργο μπορεί να προσαρμοστεί στο πλαίσιο μίας άλλης πόλης ή χώρας, αλλά ακολουθούν ορισμένες συμβουλές:

• Δημιουργήστε ένα δίκτυο συνεργατών με ενώσεις και υπηρεσίες που εργάζονται με το κοινό-στόχο (κέντρα νεολαίας, δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες, κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτικοί των παιδιών του δρόμου, κ.λπ.). Οι νέοι/νέες θα έχουν τη σύνδεση με τους εργαζόμενους αυτών των υπηρεσιών που θα διευκολύνουν την επαφή με το κοινό-στόχο (π.χ. όταν εγκαταλείπουν το έργο ή χάνουν τα κίνητρά τους).
• Μη διστάζετε να συζητάτε ανεπίσημα με τους νέους κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων ή πριν/μετά τις δραστηριότητες, καθώς εκεί εκφράζονται ευκολότερα, και αυτό θα βοηθήσει στο να προσαρμόσετε το έργο ανάλογα με τις ανάγκες τους.
• Να κάνετε τακτικές αξιολογήσεις, ώστε να μη σας διαφύγει κάποιο πρόβλημα που μπορεί να έχει ένα άτομο και το οποίο θα το έκανε να εγκαταλείψει, εάν δεν μιλήσετε εγκαίρως για αυτό.
• Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια για τις παραγωγές στα μέσα ενημέρωσης, με τοπικούς ηθοποιούς, εάν είναι δυνατόν.
• Προσπαθήστε να εναλλάσσετε τις δραστηριότητες: εργαστήρια πολιτών, πολιτιστική επίσκεψη, έργο για τα μέσα ενημέρωσης, όχι όλα τα ίδια σε μία εβδομάδα.
• Μην ξεχνάτε ό,τι πρόκειται για ένα έργο για τους νέους και από τους νέους: σύμφωνα με τις επιθυμίες, τις ανάγκες, και τα αιτήματά τους.
• Μην κάνετε ένα έργο πολύ μακροπρόθεσμο, οι νέοι μπορεί να το θεωρήσουν δύσκολο και να μην θέλουν να δεσμευτούν. Εάν δείτε ό,τι η ομάδα προχωρά καλά στο τέλος του έργου, μη διστάσετε να τους προτείνετε εάν θέλουν να συνεχίσουν.
• Μην είστε υπερβολικά σχολαστικοί. Οι περισσότεροι έχουν εγκαταλείψει το σχολείο, ο στόχος είναι να τους προτείνετε κάτι διαφορετικό από το σχολείο που αρκετές φορές συνδέεται με την «αποτυχία». Για παράδειγμα, δημιουργήστε μαζί έναν πίνακα, προκειμένου να έχουν βασικούς κανόνες, που φαντάζονται και γράφουν μαζί.

ΓΑΛΛΙΑ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας  

Η παιδαγωγική της δημιουργικής εκτροπής

Είδος καλής πρακτικής

Μεθοδολογία

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Το Tremplin ANEPA, ένας οργανισμός κατάρτισης, που δημιουργήθηκε το 1975, με σωματειακό καθεστώς, με έδρα τη Λυών 1, έχει ως κύρια δραστηριότητά του την προ-επιμορφωτική κατάρτιση και την υποστήριξη νέων και ενηλίκων που αναζητούν εργασία, οι οποίοι συχνά απέχουν από την απασχόληση και έχουν ελάχιστα προσόντα.

Ο οργανισμός ενεργεί στο πλαίσιο των δημόσιων πολιτικών για την ένταξη και την κατάρτιση, τον προσανατολισμό, την ανανέωση, την επανενεργοποίηση των βασικών δεξιοτήτων, την ανάπτυξη των εγκάρσιων δεξιοτήτων, και την απασχολησιμότητα.

Προκειμένου να ενθαρρύνουμε την επαναδραστηριοποίηση στη διαδικασία ένταξης, τα τελευταία 25 χρόνια αναπτύσσουμε την παιδαγωγική της Δημιουργικής Εκτροπής – αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση βασίζεται στην καλλιτεχνική διαμεσολάβηση που χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να ενθαρρύνει την ανάκτηση της αυτοπεποίθησης, την ανάδειξη νέων δυνατοτήτων, την (επανα)κινητοποίηση της μάθησης, την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Αυτές οι συχνά πλούσιες εμπειρίες επιτρέπουν στους ανθρώπους να ξαναβρούν μία θέση, μία θετική ταυτότητα, που ευνοεί τη συνέχιση της διαδικασίας ένταξής τους.

Αυτή η παιδαγωγική λαμβάνει κυρίως τρεις ανεξάρτητες μορφές.

• Εβδομαδιαία εργαστήρια καλλιτεχνικών πρακτικών όπως το θέατρο, το τραγούδι, και οι πλαστικές τέχνες. Τα άτομα που αναζητούν εργασία λαμβάνουν μέρος σε αυτά τα εργαστήρια, τα οποία καθοδηγούνται από τον σύμβουλο απασχόλησης.
• Συμμετοχή σε ένα Καφέ Πολιτισμού: ένα εβδομαδιαίο εργαστήριο για να πιείτε καφέ και να προγραμματίσετε πολιτιστικές εξορμήσεις (μουσείο, έκθεση, παράσταση) στην περιοχή με βάση τις προτάσεις των άλλων.
• Στο πλαίσιο μαθημάτων κατάρτισης διάρκειας 26 έως 30 ωρών εβδομαδιαίως για περίοδο 4 έως 6 μηνών, μέσω της συμμετοχής σε ένα συλλογικό καλλιτεχνικό έργο που αποτελεί μέρος του προγράμματος κατάρτισης μεταξύ άλλων ενοτήτων όπως: δημιουργία ενός επαγγελματικού έργου, ανακάλυψη επαγγελμάτων, πρακτική άσκηση, σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, επανεκπαίδευση σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες, γλωσσικές δεξιότητες, κ.λπ.

Εστίαση: Κάθε χρόνο, πραγματοποιούμε κατά μέσο όρο τρία ή τέσσερα μαθήματα κατάρτισης, στα οποία συμμετέχουν περίπου δεκαπέντε άτομα που αναζητούν εργασία. Παραπέμπονται σε εμάς από τον σύμβουλο απασχόλησής τους. Οι προσδοκίες τους επικεντρώνονται στο επαγγελματικό τους σχέδιο, στην αναζήτηση εργασίας, και σε μαθήματα επανεκπαίδευσης για να μπορέσουν να κάνουν μαθήματα πιστοποίησης. Επομένως, τους προσφέρουμε αυτές τις δημιουργικές εκτροπές: δώδεκα περίπου συνεδρίες καλλιτεχνικού πειραματισμού για να προχωρήσουν προς τη δημιουργία και τη δημόσια παρουσίασή της. Είναι η δομή που καλεί τους καλλιτέχνες, επιλέγει τις εταιρείες, και συντονίζει το καλλιτεχνικό έργο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Παρατηρήσαμε και αναλύσαμε ό,τι αυτές οι εμπειρίες αποτελούν πηγή μάθησης, αλλαγής, και χειραφέτησης. Μεταξύ άλλων, ενθαρρύνουν την ανάκτηση της αυτοπεποίθησης, την ικανότητα ομαδικής εργασίας, και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, των περίφημων εγκάρσιων δεξιοτήτων. Ακολουθούν ορισμένα από τα στοιχεία που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας:  

• Έκπληξη, προσπάθεια, και υπερηφάνεια για τους συμμετέχοντες:

Το να προσφέρουμε στα άτομα που αναζητούν εργασία σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα μία εμπειρία δημιουργίας είναι αρχικά μία έκπληξη, επειδή τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν ποτέ λάβει μέρος σε συμμετοχικά καλλιτεχνικά έργα. Πρόκειται για μία «εκτροπή μέσω της τέχνης στο δρόμο τους προς την απασχόληση».

Υπό την καθοδήγηση καλλιτεχνών, σε στενή συνεργασία με το διδακτικό προσωπικό, αυτά τα έργα και εργαστήρια είναι ένας τρόπος για να δράσουν, να ονειρευτούν, να δημιουργήσουν, να εκφραστούν, να ανακαλύψουν τον εαυτό τους, να μοιραστούν συναισθήματα με άλλους ανθρώπους, να φτιάξουν πράγματα μαζί, να ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλον, να συνεργαστούν, να σχηματίσουν μία ομάδα, να εμπλακούν και να δεσμευτούν για την ολοκλήρωση του έργου.

Η επιτυχία του έργου εξαρτάται τόσο από την (επαν)παρουσίαση όσο και την άποψη του κοινού για το έργο τους και τους ίδιους. Εξαρτάται επίσης από τη διαδικασία και τη δημιουργική διαδικασία που τους επιτρέπει να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, και να αναπτύξουν τους πόρους και τις ικανότητές τους. Συχνά στιγματισμένοι από το γεγονός ό,τι είναι άνεργοι, τοποθετημένοι σε θέσεις, δείχνουν μέσα από αυτά τα καλλιτεχνικά έργα την επιθυμία τους και τις δυνατότητές τους να είναι μαζί με άλλους, να δημιουργήσουν κοινό έδαφος, να ζήσουν μαζί με άλλους ανθρώπους διαφορετικούς από αυτούς.

Ένα αίσθημα υπερηφάνειας και ικανοποίησης τους διαπερνά – η εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στους άλλους συχνά προκαλείται κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, φορτισμένη με συναισθήματα αποχώρησης.

• Κάθε φορά, μία νέα πρόκληση

Για τη δομή του Tremplin ANEPA και για την ομάδα των εκπαιδευτών, είναι πάντα μία νέα πρόκληση να καταφέρνουν να φέρνουν σε επαφή διαφορετικούς ανθρώπους για την υλοποίηση αυτών των έργων. Το καλλιτεχνικό έργο βρίσκεται στο επίκεντρο του προγράμματος κατάρτισης και επηρεάζει το υπόλοιπο περιεχόμενο.

Κάθε έργο είναι διαφορετικό, η συνάντηση με τον καλλιτέχνη είναι κάτι νέο, οι συμμετέχοντες έχουν διαφορετικό υπόβαθρο και επαγγελματικά σχέδια σε διαφορετικούς τομείς. Η κοινή επιτυχία, η σύγκλιση προς έναν κοινό στόχο, απαιτεί την εξέταση των ζητημάτων που διακυβεύονται για κάθε συμμετέχοντα: αισθητική ποιότητα, ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, επαγγελματική ένταξη.

• Πηγή παρουσίας στον κόσμο

Ο Édouard Glissant έγραψε «Ενεργείς στη θέση σου, σκέφτεσαι με τον κόσμο». Αυτό το απόσπασμα εστιάζει στα ζητήματα που διακυβεύονται στην προσέγγιση της δημιουργικής εκτροπής στο πλαίσιο της δομής μας. Είναι μία πηγή παρουσίας στον κόσμο για τους ανθρώπους που συχνά τοποθετούνται σε θέσεις χωρίς αξία. Τα έργα αυτά μαρτυρούν την παρουσία τους στον κόσμο με διαφορετικό τρόπο.

Για όλους τους ανθρώπους, στην προσωπική και επαγγελματική ζωή, εκπαιδευτές, καλλιτέχνες, συμμετέχοντες, αυτές οι «ασυνήθιστες» εμπειρίες συμβάλλουν στο να αφήσουν ένα θετικό σημάδι στη ζωή τους, να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, και μπορούν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για τη δέσμευση σε άλλα έργα στο μέλλον.

Σε μία εποχή που η κοινωνία είναι έρμαιο των εντάσεων ταυτότητας και των πολιτισμικών εντάσεων, αυτή η εκπαιδευτική προσέγγιση είναι μία πραγματική στήριξη και μία πηγή για να προβληματιστεί κανείς σχετικά με την ταυτότητά του, για το τι έχει νόημα σε σχέση με τις διαφορετικότητές μας, για να δοκιμάσει τις σχέσεις μας με τον κόσμο, και για να τις ζήσει δημιουργώντας μαζί ένα καλλιτεχνικό έργο που αποτελεί μέρος της πόλης.

Περισσότερες πληροφορίες 

Ένα άρθρο (στα γαλλικά) σχετικά με το έργο «Storytelling» του εκπαιδευτικού προγράμματος Impulse: www.tremplinanepa.com

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας

Υπάρχει μία θέση για μένα;

Είδος καλής πρακτικής  

Έργο

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Το «Υπάρχει μία θέση για μένα;» είναι ένα έργο που συνεργάζεται με ένα δημοτικό κέντρο νεολαίας στο Όσλο. Στόχος του έργου είναι να συμπεριλάβει άτομα όλων των ηλικιών με αναπηρίες μέσω τεχνών όπως η συγγραφή και η ζωγραφική, και ζωντανών θεαμάτων όπως ο χορός, η μουσική, και τα θεατρικά έργα. Υπάρχουν λίγες ή και καθόλου δραστηριότητες για άτομα με αναπηρία, ειδικά σε σχέση με τις τέχνες. Η ιδέα πίσω από το έργο ήταν ό,τι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές οπτικές και η τέχνη μπορεί να περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από το τέλειο. Η κίνηση του σώματος με νέους τρόπους, η χρήση της γλώσσας και της μουσικής, και η πρόκληση μπορούν να παρακινήσουν τους ανθρώπους να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να αναπτυχθούν. Η συμμετοχή σε μία ομαδική διαδικασία είναι πολύτιμη για όλους, ειδικά για ανθρώπους που μπορεί να έχουν λίγους φίλους και μικρό δίκτυο. Το έργο έχει αξιολογηθεί πολλές φορές με πολύ καλά αποτελέσματα. Το έργο είχε ιδιαίτερη επίδραση στην υγεία των συμμετεχόντων, και έμαθαν πολλές μεταβιβάσιμες δεξιότητες που είναι χρήσιμες για τη ζωή και την εργασία τους. Διεύρυναν τα δίκτυά τους και συμμετείχαν στη λήψη αποφάσεων για τη ζωή τους. Η συμμετοχή στο έργο βελτίωσε τα αποτελέσματα των συμμετεχόντων στο σχολείο και στην εργασία.

Κοινό-στόχος

Άτομα με σωματικές αναπηρίες

Οι ανάγκες και τα ζητήματα που επιλύονται

Κοινωνική ένταξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία

Το έργο συμπεριέλαβε όλους όσους ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τις τέχνες. Το έργο συνεργάζεται με επαγγελματίες καλλιτέχνες για να διδάξουν στους συμμετέχοντες κινηματογράφο, φωτογραφία, συγγραφή, χορό, τραγούδι, θέατρο. Υπήρχαν συναντήσεις μία φορά την εβδομάδα για τους συμμετέχοντες και είχαν 5 ή 6 παράλληλες ομάδες με βάση την ηλικία και τα ενδιαφέροντα. Δουλεύουν με διαφορετικά θέματα, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα ή η αγάπη και η ανθρωπιά και τα μετατρέπουν σε τέχνη.

Προσφέρουν ό,τι θέλουν να μάθουν οι συμμετέχοντες και τα αποτελέσματα ήταν πολλές παραστάσεις και ένα ντοκιμαντέρ στην εθνική τηλεόραση. Το κλειδί είναι να δουν τις δυνατότητες σε κάθε άτομο και να έχουν εμπιστοσύνη ό,τι όλοι μπορούν να συνεισφέρουν κάτι πολύτιμο. Το έργο παρέχει επίσης εργασία για τους μακροχρόνιους συμμετέχοντες.

Η μέθοδος αυτού του έργου μπορεί να μεταφερθεί στην εργασία με άτομα που είναι περιθωριοποιημένα στην κοινωνία με ελάχιστες γλωσσικές δεξιότητες ή γνώσεις για τη νέα κοινωνία στην οποία ζουν.

ΚΥΠΡΟΣ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας

Έκθεση «Ταυτότητες μέσα σε μία Ταυτότητα: Τελετές για τη Γυναίκα»

Είδος καλής πρακτικής  

Διαδικασία

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Η Έκθεση Φωτογραφίας «Ταυτότητες μέσα σε μία Ταυτότητα: Τελετές για τη Γυναίκα» ήταν μέρος του έργου CULTUR’ACT που στοχεύει στην ενδυνάμωση ευάλωτων ενηλίκων και νέων (εκπαιδευόμενων σε επίσημα, ανεπίσημα, και μη επίσημα περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και μεταναστών) χρησιμοποιώντας δραστηριότητες/διαδικασίες Τέχνης και Πολιτισμού. Η εκπαίδευση και η έκθεση διοργανώθηκαν από το Κέντρο Κοινωνικής Καινοτομίας – CSI Κύπρος.

Περιγραφή: Η έκθεση «Ταυτότητες μέσα σε μία Ταυτότητα: Τελετές για τη Γυναίκα» εξέτασε το θέμα της γυναικείας φύσης μέσα από έναν διαθεματικό φακό. Οι γυναίκες δεν είναι μία ομοιογενής ομάδα, οι ταυτότητές τους διαμορφώνονται και ορίζονται από διαφορετικές εμπειρίες που καθιστούν κάθε γυναίκα μοναδική. Η ταυτότητα είναι κάτι που χαρακτηρίζει την καθεμία από εμάς, είναι μία συλλογή στοιχείων του χαρακτήρα που μας κάνουν διαφορετικές. Η διαμόρφωση της ταυτότητας είναι ένα κρίσιμο βήμα στη ζωή μας, το οποίο επηρεάζεται από διάφορα γεγονότα και αλληλεπιδράσεις, καθώς και από τις κοινωνικές προσδοκίες για το φύλο. Υπάρχουν περισσότερες από μία ταυτότητες – υπάρχει μία ταυτότητα, η οποία κατασκευάζεται από τα συμβατικά κοινωνικά πρότυπα, και μία ταυτότητα, η οποία κατασκευάζεται από κάθε άτομο. Οι ταυτότητες των γυναικών είναι πολύπλοκες, και κατά τη διάρκεια της ιστορίας συχνά αγνοήθηκαν. Πώς μία γυναίκα βλέπει τον εαυτό της μέσα από το δικό της βλέμμα και όχι μέσα από τις συμβατικές έμφυλες νόρμες; Αυτό είναι κάτι που οι συμμετέχοντες διερεύνησαν μέσω της φωτογραφίας, όπου τους ζητήθηκε να βγάλουν μία φωτογραφία (ή ένα σύνολο φωτογραφιών), η οποία σχετίζεται με το θέμα της ταυτότητας και της έκφρασης του φύλου.  

Η φωτογραφία επιλέχθηκε ως μέσο για την έκθεση λόγω της ιστορίας και των χαρακτηριστικών της ως μορφή τέχνης. Από τη δημιουργία του μέσου τον 19^ο αιώνα, η φωτογραφία έχει γίνει ένα εργαλείο για την απεικόνιση ανθρώπων, καθώς και για την οπτική κατηγοριοποίηση με βάση τα φυσικά χαρακτηριστικά, τη συμπεριφορά, και την ένδυση. Σύντομα παρατηρήθηκε ό,τι η φωτογραφία έχει τη δύναμη να επηρεάζει τη θέση των ανθρώπων στην κοινωνία, ακόμη και στην πολιτική. Οι περισσότερες μορφές τέχνης σε όλη την ιστορία ήταν ανδροκρατούμενες, και οι γυναίκες συχνά θεωρούνταν υποκείμενα του ανδρικού βλέμματος, και υποεκπροσωπούνταν, εάν δεν ήταν εντελώς αόρατες, στην καλλιτεχνική σκηνή. Η φωτογραφία ως μορφή τέχνης μπορεί να είναι απελευθερωτική για τις γυναίκες λόγω των δυνατοτήτων της για τη δημιουργία και την αναδόμηση αφηγήσεων που τοποθετούν τις γυναίκες στο επίκεντρο του πολιτισμού. Η έκθεση αυτή, επομένως, προσέφερε ένα χώρο στις γυναίκες να διαμορφώσουν νέες ταυτότητες και τους έδωσε την ελευθερία της αυτοέκφρασης και του αυτοπροσδιορισμού.

Στόχοι της έκθεσης:

• Να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν το θέμα της ταυτότητας φύλου και της γυναικείας φύσης.
• Να δείξει τη δύναμη της φωτογραφίας ως εργαλείο αυτοέκφρασης, ενδυνάμωσης, και κοινωνικής ένταξης.
• Να δημιουργήσει έναν χώρο για τους συμμετέχοντες όπου θα μπορούσαν να εκφράσουν τις απόψεις και τις εμπειρίες τους.

Λεπτομέρειες των δραστηριοτήτων: Κατά τη διάρκεια της κατάρτισης, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να μάθουν πώς να εκφράζονται μέσω της φωτογραφίας και να συμμετάσχουν στη δημιουργία της έκθεσης «Ταυτότητες μέσα σε μία Ταυτότητα: Τελετές για τη Γυναίκα». Πραγματοποιήθηκαν συνολικά δύο εργαστήρια. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες γνώρισαν ο ένας τον άλλον ενώ συμμετείχαν σε ομαδικές δραστηριότητες, οι οποίες τους βοήθησαν επίσης να κατανοήσουν την ιδέα της έκθεσης. Επιπλέον, έμαθαν τα βασικά της φωτογραφίας, είχαν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τις καλλιτεχνικές τους ικανότητες, και να νιώσουν αυτοπεποίθηση στο να εκφράσουν αυτό που είναι. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν αυτό που δημιούργησαν και έμαθαν περισσότερα για τη διαδικασία επιμέλειας της έκθεσης. Στόχος της κατάρτισης και της έκθεσης ήταν οι συμμετέχοντες να έχουν έναν χώρο όπου θα μπορούν να εκφράζουν τις απόψεις τους και να εκφράζουν δημιουργικά τις εμπειρίες τους, καθώς και να αισθάνονται ενδυνάμωση και ενσωμάτωση στην τοπική κοινότητα.

Υλικό

• Π1: Εγχειρίδιο Μεθοδολογίας CULTUR’ACT: Ένα πλαίσιο παιδαγωγικών πόρων που περιλαμβάνει οδηγό εγχειριδίου, μεθόδους κατάρτισης, βασικές έννοιες, συμβουλές και οδηγίες αξιοποίησης σχετικά με την κατάρτιση και την ένταξη μέσω διαδικασιών τέχνης και πολιτισμού, και απευθύνεται σε εκπαιδευτές και εκπαιδευτικούς. Θα είναι ένας οδηγός εγχειρίδιο βήμα προς βήμα για την προώθηση της ένταξης, χρησιμοποιώντας την Τέχνη & τον Πολιτισμό, και για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρησιμότητά τους: οι εκπαιδευτές θα ξεκινήσουν από την προσωπική ζωή των εκπαιδευόμενων και θα προχωρήσουν στην κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή. Ο κύριος στόχος είναι η παροχή πρακτικών εργαλείων για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών εκπαιδευτικών συνεδριών.
• Π2: Εργαλειοθήκη Κατάρτισης CULTUR’ACT: Αποτελείται από έναν πίνακα μαθησιακών αποτελεσμάτων, ένα σύνολο πρακτικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στις κοινές μεθόδους κατάρτισης με καινοτόμα πρακτικά εργαλεία για την υποστήριξη των εκπαιδευομένων στις καλλιτεχνικές και πολιτιστικές τους δραστηριότητες (βίντεο, φωτογραφία, θέατρο, ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές). Θα σχεδιαστεί για να εκφραστούν (ψηφιακή αφήγηση, βίντεο ντοκιμαντέρ, έκθεση φωτογραφίας) και να αναπτύξουν παγκόσμιες ικανότητες (διερεύνηση του κόσμου, αναγνώριση ευκαιριών, επικοινωνία ιδεών, ανάληψη δράσης) οι εκπαιδευόμενοι με στόχο την κοινωνική και εργασιακή τους ένταξη.

ΕΣΘΟΝΙΑ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας

Naudime õppimist rännates (Απολαύστε τη μάθηση ενώ ταξιδεύετε)

Είδος καλής πρακτικής

Διαδικασία

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Η μεθοδολογία αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα 2 έργων – Η μάθηση είναι τρόπος ζωής (ESF) και Απολαύστε τη μάθηση ενώ ταξιδεύετε (Erasmus+ KA1) από την ομάδα εκπαιδευτών ενηλίκων του Κέντρου Εκπαίδευσης Ενηλίκων Vestifex (Narva, Εσθονία).

Όλα ξεκίνησαν από το μάθημα «Μαθαίνω να μαθαίνω» που διεξάγουμε στο πλαίσιο του έργου «Η μάθηση είναι τρόπος ζωής». Μέσα στα 2 χρόνια του έργου, εμπλέξαμε περισσότερους από 200 ευάλωτους ενήλικες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο στο μάθημα αυτό για να βελτιώσουν την ικανότητά τους να μαθαίνουν να μαθαίνουν. Ο αντίκτυπος του μαθήματος στους εκπαιδευόμενους ήταν τόσο έντονος που ένα χρόνο μετά το τέλος του έργου μας ήρθε η ιδέα να προσφέρουμε μία διεθνή εμπειρία στους αποφοίτους του μαθήματος.

Μέσω του έργου «Απολαύστε τη μάθηση ενώ ταξιδεύετε» προσφέραμε σε 24 αποφοίτους του προγράμματος «Μαθαίνω να μαθαίνω» την ευκαιρία να θέσουν νέες προκλήσεις και να αποκτήσουν εμπειρία σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό στον Άγιο Μαρτίνο, την Κύπρο και την Κέρκυρα. Το επίκεντρο αυτής της διαδικασίας ήταν η εφαρμογή των δεξιοτήτων που έμαθαν σε ένα διεθνές περιβάλλον και η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Θεωρούμε αυτή την ικανότητα ως προτεραιότητα για την αύξηση της απασχολησιμότητας των συμμετεχόντων και την εμπλοκή τους στη διά βίου μάθηση, καθώς συνδέεται στενά με την αυτογνωσία, την επίγνωση της μαθησιακής διαδικασίας, και την αυτοεκτίμηση, και η απόκτησή της επηρεάζει την απόκτηση άλλων βασικών και επαγγελματικών ικανοτήτων.

Επιπλέον, επιδιώξαμε να ενισχύσουμε την ικανότητα του οργανισμού μας να παρέχει υψηλής ποιότητας, ευέλικτα και μαθητοκεντρικά προγράμματα μαθησιακής κινητικότητας για ευάλωτους ενήλικες με στόχο την αύξηση της απασχολησιμότητας τους.

Κάθε μαθησιακή κινητικότητα διήρκεσε 6 ημέρες, εκ των οποίων οι 2 ημέρες περιλάμβαναν πρακτική άσκηση σε θέσεις εργασίας ανάλογα με τις προσωπικές και επαγγελματικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων. Η μάθηση πραγματοποιήθηκε τόσο ψηφιακά όσο και τοπικά στις χώρες υποδοχής. Πριν από τη μαθησιακή κινητικότητα, οι εκπαιδευόμενοι πέρασαν από τη διαδικασία προετοιμασίας διάρκειας 2 μηνών μέσω διαδικτύου. Η προετοιμασία περιλάμβανε γνωριμία μεταξύ τους, πρακτικές ρυθμίσεις, διαχείριση κινδύνων, προσωποκεντρικό σχεδιασμό της μάθησης.

Το ακριβές σχέδιο δράσης για την κινητικότητα στη χώρα προορισμού σχεδιάστηκε μετά την επιλογή των συμμετεχόντων σύμφωνα με τις ανάγκες, τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα τους, και περιλάμβανε στοιχεία όπως ομαδικές εργασίες, πρακτικές δραστηριότητες, δημιουργικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ασκήσεις ενσυνειδητότητας, γνωσιακή πεζοπορία, προβληματισμός, ζωντανή βιβλιοθήκη με ντόπιους, πρακτική άσκηση. Οι συμμετέχοντες προέρχονταν από 7 διαφορετικούς νομούς της Εσθονίας. Το ένα τρίτο από αυτούς δεν είχε ξαναπάει ποτέ στο εξωτερικό.

Ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων του έργου, η ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων σχετικά με τις δυνατότητες συνέχισης της εκπαίδευσής τους έχει αυξηθεί, και η ετοιμότητα και η ικανότητά τους να προσαρμοστούν στις αλλαγές στην επαγγελματική ζωή και την κοινωνία έχει βελτιωθεί.

Περισσότερες πληροφορίες

https://vestifex.ee/enjoylearningwhiletraveling

ΤΟΥΡΚΙΑ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας

STEP UP – Δημιουργία ενός διακρατικού δικτύου παρόχων εκπαίδευσης ενηλίκων για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των ευάλωτων ομάδων

Είδος καλής πρακτικής  

Έργο

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Το δημιουργικό δράμα, η παρακολούθηση και η συζήτηση κινηματογραφικών έργων, η έκδοση καθημερινών εφημερίδων, οι αθλητικές δραστηριότητες, και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες, όπως η ζωγραφική σε πέτρες, ο σχεδιασμός κόμικς, χρησιμοποιήθηκαν μαζί με ψυχολογική υποστήριξη για την ενδυνάμωση των νεαρών γυναικών που έχουν υποστεί βία στην Αττάλεια. Οι 20 συμμετέχουσες (χωρισμένες σε 2 ομάδες) φιλοξενήθηκαν σε ένα ξενοδοχείο. Μαζί με τα εργαστήρια που βασίστηκαν στην τέχνη, πραγματοποιήθηκαν σεμινάρια σε θέματα όπως τα δικαιώματα των γυναικών, η γυναικεία ταυτότητα, η βιολογία και η σεξουαλικότητα, η υγιεινή διαβίωση και η ενημέρωση σε θέματα υγιεινής διατροφής, και η σημασία των γυναικείων οργανώσεων και της γυναικείας αλληλεγγύης. Με τα καλλιτεχνικά εργαστήρια, οι συμμετέχουσες μπόρεσαν να δημιουργήσουν τα δικά τους χειροτεχνήματα και οργάνωσαν μία έκθεση στο τέλος του έργου. Το έργο υποστηρίχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τα Μικροταμεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, τα Ταμεία του Ιδρύματος Heinrich Böll.

Κοινό στόχος

Ενήλικες γυναίκες  

Οι ανάγκες και τα ζητήματα που επιλύονται

Οι γυναίκες ανέφεραν ό,τι το έργο ήταν μία ενδυναμωτική εμπειρία και ό,τι βίωσαν πολλές πρώτες εμπειρίες στη ζωή τους, όπως το να πάνε διακοπές ή να εξασκηθούν στο δημιουργικό δράμα.

Το καλό παράδειγμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των διαπολιτισμικών ικανοτήτων των ενηλίκων εκπαιδευομένων μέσω ενεργητικών στρατηγικών μάθησης, όπως παιχνίδια λέξεων, δράμα, αφήγηση ιστοριών, κ.λπ.

Περισσότερες πληροφορίες

STEP-UP: ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ / ΤΟΥΡΚΙΑ  

https://stepupart.eu/images/good-practices-turkey.pdf

ΙΣΠΑΝΙΑ

Ονομασία καλής πρακτικής / ιστορίας επιτυχίας

CollaborArt

Είδος καλής πρακτικής

Μεθοδολογία

Παρουσίαση καλής πρακτικής

Η πρόσφατη κρίση λόγω της πανδημίας COVID-19 επιβεβαίωσε πόσο σημαντικό είναι να βελτιώσουμε την ικανότητα των κοινωνιών μας να αναπτύσσουν καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων. Οι κοινωνικές καινοτομίες είναι νέες κοινωνικές πρακτικές που αποσκοπούν στην ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών με καλύτερο τρόπο από τις υπάρχουσες λύσεις, οι οποίες προκύπτουν από τις συνθήκες εργασίας, την εκπαίδευση, την ανάπτυξη της κοινότητας ή την υγεία. Οι ιδέες αυτές δημιουργούνται με στόχο την επέκταση και την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών.

Η προώθηση της δημιουργικής ικανότητας των πολιτών είναι το κλειδί για να καταστεί αυτό δυνατό και τα εκπαιδευτικά συστήματα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Εκπαίδευσης Ενηλίκων, έχουν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.

Η δημιουργικότητα δεν είναι μόνο μία πνευματική δράση των ατόμων, αλλά και μία κοινωνική διαδικασία. Η συλλογική δημιουργικότητα είναι μία αναγκαία ιδιότητα σε κάθε καινοτόμο διαδικασία που απαιτεί συνεργασία μεταξύ ομάδων ή ατόμων. Η συλλογική δημιουργικότητα αντανακλά μία ποιοτική αλλαγή στη φύση της δημιουργικής διαδικασίας, καθώς η κατανόηση μίας προβληματικής κατάστασης και η παραγωγή δημιουργικών λύσεων αντλεί -και αναπλαισιώνει- από τις προηγούμενες εμπειρίες των συμμετεχόντων με τρόπους που οδηγούν σε νέες και πολύτιμες γνώσεις.

Το CollaborArt αντιμετωπίζει αυτές τις ανάγκες και προκλήσεις αναπτύσσοντας τις ικανότητες των εκπαιδευτών ενηλίκων, ώστε να προωθήσει τη Συλλογική Δημιουργικότητα για την Κοινωνική Καινοτομία των ενηλίκων εκπαιδευομένων, μέσω της εικονικής παιχνιδοποίησης με βάση την Τέχνη.

Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν να εντοπίζουν προβλήματα της πραγματικής ζωής και να δίνουν λύσεις συλλογικά σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Μαθαίνουν πώς να εφαρμόζουν τη συλλογική δημιουργικότητα για τον συν-σχεδιασμό και την υλοποίηση κοινωνικών καινοτόμων λύσεων που βασίζονται στον πολιτισμό και τις τέχνες, χάρη στις δημιουργικές δεξιότητες που αποκτούν μέσω εικονικών σεναρίων με παιχνίδι.

Η μεθοδολογία περιλαμβάνει τα ακόλουθα καινοτόμα εργαλεία:

• Πρόγραμμα σπουδών ECVET στην εικονική παιχνιδοποίηση με βάση την τέχνη για την προώθηση της συλλογικής δημιουργικότητας για την κοινωνική καινοτομία
• Πολυγλωσσική πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης
• Εφαρμογή παιχνιδοποίησης
• Οδηγός επικύρωσης, πιστοποίησης και διαπίστευσης

Η πρωτοβουλία εφαρμόζει ευρωπαϊκά πλαίσια και μέσα, όπως το EQF, το ECVET, το EQAVET, το Europass και το EPALE, για να προωθήσει και να ενισχύσει τη διαφάνεια, την αναγνώριση, την κινητικότητα, και τη δυνατότητα μεταφοράς σε άλλους οργανισμούς εκπαίδευσης ενηλίκων, εταιρείες και ενδιάμεσους φορείς στην Ευρώπη, με τη χρήση της εικονικής παιχνιδοποίησης με βάση την τέχνη για την προώθηση της συλλογικής δημιουργικότητας για κοινωνική καινοτομία στην εκπαίδευση ενηλίκων.

Περισσότερες πληροφορίες

https://www.collaborart-project.eu

Αυτό το εγχειρίδιο είναι μία συλλογή μεθόδων, εργαλείων, τεχνικών και πόρων που βρήκαμε χρήσιμα για να οργανώσουμε αποτελεσματικές εκπαιδευτικές συνεδρίες για την ενδυνάμωση ευάλωτων ατόμων μέσω του Πολιτισμού και της Τέχνης. Πολλοί από τους προτεινόμενους εκπαιδευτικούς πόρους μπορούν επίσης να είναι χρήσιμοι και σε άλλα πλαίσια, παρόλο που έχουν αρχικά παραχθεί και συγκεντρωθεί στο συγκεκριμένο πλαίσιο του έργου μας KA2 Erasmus+ με θέμα «Ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων κατά την ερμηνεία». Όλοι οι εκπαιδευτικοί πόροι είναι ελεύθερα προσβάσιμοι και μπορούν να μεταφορτωθούν από τον ιστότοπο και την ηλεκτρονική μας πλατφόρμα στη διεύθυνση: https://becreativeproject.eu/

Συμπερασματικά, υπενθυμίζουμε ορισμένες σημαντικές συμβουλές για την αποτελεσματική χρήση των εκπαιδευτικών πόρων:

• Ως Εκπαιδευτικός, είναι σημαντικό να διαθέσετε επαρκή χρόνο για να εξοικειωθείτε με την Εργαλειοθήκη και τους πόρους της, ώστε να μπορείτε να υποστηρίξετε σωστά τους μαθητές σας. Οι πόροι μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν ξεχωριστά ή/και να ενσωματωθούν σε υπάρχοντα μαθήματα.
• Είναι επίσης σημαντικό να σχεδιάσετε και να λάβετε διοικητική υποστήριξη, να ορίσετε ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή, και να κερδίσετε την υποστήριξη του ιδρύματος σας προτού εισαγάγετε την εργαλειοθήκη.
• Συνιστάται ιδιαίτερα να ενημερωθείτε για το σύνολο των προϊόντων που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Be Creative! προκειμένου να παρέχονται αποτελεσματικές και πρακτικές εκπαιδευτικές συνεδρίες. Συγκεκριμένα, το Π2 – Be Creative! Εγχειρίδιο, το Π3 – Be Creative! Πορείες, και το Π4 – Be Creative! Δίκτυο Ηλεκτρονικής Μάθησης. Σε συνδυασμό, τα προϊόντα αυτά παρέχουν ένα μείγμα τεχνικής και παιδαγωγικής βοήθειας στους εκπαιδευτικούς.